Rượu ngô men lá Hà Giang – Thức uống tinh túy của vùng cao nguyên đá

Nguồn gốc xuất xứ của rượu ngô lá Hà Giang

Bên cạnh những món ăn đặc sản như mèn mén, bánh tam giác mạch, phở chua,… thì rượu ngô men lá cũng được xem là thức uống mang dấu ấn văn hóa, tinh thần của người dân vùng cao.

Rượu ngô men lá có nguồn gốc từ đồng bào H'Mông, rượu được nuôi từ loại ngô vàng được trồng trên vùng cao nguyên đá và men lá rừng. Sau khi ủ và chưng cửa hàng thủ công, rượu ngô men lá có nồng độ rất cao từ 35-40 độ. Nhưng nếu để lâu hoặc đem đi hạ thổ, nồng độ sẽ giảm xuống còn dưới 35 độ. Rượu ngô men lá Hà Giang có màu tự nhiên, tinh khiết khi uống sẽ có hương thơm thoang thoảng của lá và ngô, vị ngọt thanh, dịu nhẹ.

Rượu ngô lá từ lâu đã trở thành loại rượu phổ biến, được yêu thích mỗi khi nhắc đến mảnh đất Hà Giang. Loại rượu này cũng gắn bó chặt chẽ với đời sống văn hóa, sinh hoạt của người dân nơi đây. Trong các ngày lễ Tết, ma chay, cưới hỏi,… trên mâm cơm của bà con nơi đây không bao giờ thiếu chén rượu ngô ấm nồng. Nếu có dịp du lịch Hà Giang , du khách đừng quên thưởng thức đặc sản từ vùng cao nguyên đá, thơm ngon thượng hạng này nhé!

Khám phá quy trình nấu rượu men kỳ công của người Hà Giang

Nguyên liệu nấu rượu men lá

Để nấu ra những hũ rượu ngô nam lá thượng hạng, người dân Hà Giang phải chọn loại rượu tẻ có chất lượng cao, hạt đều, không tinh, mối mối. Bên rìa ngô, nước nấu rượu cũng được bà dùng loại nước sạch, giàu khoáng chất được lấy từ những vách núi đá sâu.

Ngoài ngô và nước, một nguyên liệu quan trọng không nguy hiểm để cho ra một loại rượu ngô men lá chất lượng, thơm ngon đặc trưng chính là lá men truyền thống của người H'Mông. Loại men lá này là do bà con tự làm từ 36 loại thuốc chàng trai quý ở trên rừng đem về, thái nhỏ rồi trộn với bộ kê, một chút bột ngô nếp, ngô tẻ rồi cho nước sôi vào trộn thành một bột hợp nhất, sau đó vo thành bánh, dâng bát thành men. Chính loại men này là nguyên liệu tạo nên hương độc đặc, đặc trưng của vùng đất Hà Giang.

Quy trình nấu rượu men lá

Rượu ngô men lá của người Hà Giang được chế độ hoàn toàn theo phương pháp thủ công. Sau khi thu hoạch ngô, bà con sẽ chọn ra những bắp ngô có hạt to, mẩy, không được giã phơi khô để dễ dàng tách hạt.

Sau khi phân tách xong, hạt ngô sẽ được chọn vào một cái để sau. Khi rảnh, lượng nước cho vào chỉ khuếch tán mặt ngô. Đến khi nước sôi, phải liên tục đảo để được chín đều.

Sau khi ngô đã được chín mềm thì chuyển xuống nền đất ẩm đã được quét sạch sẽ. Sau đó cho phần nam lá đã chuẩn bị trước đó vào, trộn đều, ủ chung. Theo người Hà Giang lý giải, phải ủ men dưới đất là vì ở trong lòng đất sẽ có độ ẩm nhất định, cung cấp liên tục cho ngô ngô trong quá trình ủ men. Khi ấy, men sẽ được kỹ năng hơn và hương vị cũng sẽ thơm ngon hơn so với cách trộn truyền thống.

Sau khi ủ như thế trong khoảng 10 ngày hoặc nhiều hơn tùy vào tình hình thời tiết từng mùa thì ngô sẽ được đưa vào cửa hàng nội tiết để nấu rượu. Dụng cụ nấu rượu ngô men lá của bà con người H'Mông cũng rất đơn giản, đó là một cái chão lớn được đặt lên bếp củi. Nước được biến đổi bên dưới góc, bên trên là một tấm lót cao để không bị nguy hiểm, gây ra rượu.

Khi chưng cửa hàng rượu, bà phải liên tục điều chỉnh lửa. Lửa to quá sẽ tạo ra nội bị cháy, rượu dễ bị khê, còn nếu cháy nhỏ quá thì sẽ không hết rượu.

Thông thường, phải mất 6-8 tiếng để cho ra một mẻ rượu men lá Hà Giang. Trong 4 cửa hàng đầu tiên ưu tiên, rượu ngô ra cực kỳ nặng, sau đó thì nhẹ và nhạt dần. Để rượu ngô được uống ngon, không gây hại cho sức khỏe, sau khi chưng cửa hàng rượu xong bà con Hà Giang sẽ đem rượu đi hạ thổ, ít nhất là phải 6 tháng thì rượu mới có thể sử dụng được. Rượu ngô lá hạ thổ càng lâu thì càng thơm ngon và càng giá trị.

Cách thưởng thức rượu ngô lá Hà Giang đúng điệu

Rượu ngô men lá Hà Giang đạt tiêu chuẩn sẽ có màu vàng nhạt, khi uống vào rất đêm, không gây choáng, khó chịu. Khi uống ngoài vì thơm ngọt, cay nồng, còn có cả hương thơm thoang thoảng của ngô và những vị thuốc trong men lá. Uống rượu ngô chuẩn không phải uống thật nhanh, thật nhiều để cho mà nói là thưởng thức, uống nhi từ để thấy hết tinh chất trong từ rượu rượu.

Rượu ngô là loại đồ uống luôn có mặt trong bữa cơm hàng ngày của người dân vùng cao nguyên đá. Nhưng có thể trải nghiệm lý thú nhất mà du khách khi đến với Hà Giang có thử đó là ngồi ngâm nhi ly rượu thơm ngọt, nồng ấm bên trong thắng cố nghi ngút khói trong thời gian tiết se se lạnh. Vị ngọt dịu, hòa với hương thơm thoang thoảng của rượu ngô sẽ làm át đi cái nồng của nội thắng cố gắng, tạo cho món ăn trở nên ngon miệng hơn. Có thể nói đây là sự kết hợp hoàn hảo mà bất kỳ du khách nào cũng không nên bỏ lỡ khi đến với mảnh đất cao nguyên đá vào những ngày đông lạnh giá.

Rượu ngô men lá Hà Giang có cải không?

Rượu ngô men lá là loại rượu đặc sản của Hà Giang, được rất nhiều khách lựa chọn mua về làm quà cho người thân và bạn bè. Tùy vào chất lượng cũng như thời gian hạ thổ mà rượu ngô men lá sẽ có những mức giá khác nhau, dao động từ 700.000 – 1.500.000 đồng/1 lon 20 lít.

Ngoài việc mua rượu ngô men lá từ các đơn vị sản xuất rượu ngô trên thị trường như rượu ngô Thanh Vân, rượu ngô Hà Giang,… thì du khách có thể tìm mua được những món rượu ngô thơm ngon, chất lượng ở các chợ phiên Hà Giang.

Rượu ngô lá không chỉ đơn thuần là thức uống đặc sản của vùng cao nguyên đá Hà Giang mà nó đã trở thành một nền văn hóa sắc bén, một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của bà con nơi đây. Nếu có Cơn sốt đến Hà Giang, bạn đừng quên nếm thử loại rượu ngô được xem như “quốc linh quốc dược” của người H'Mông này nhé!

Xem thêm: Phở chua Hà Giang – Món ăn đặc sắc được lưu truyền từ 300 năm trước