Ly xu xoa - Tuổi thơ ngọt lịm của biết bao người con Khánh Hòa

Không cần màu mè, không cần cầu kỳ, ly xu xoa đơn sơ mà khiến cả một thế hệ nhớ mãi không quên...

Mai Anh Nguyễn Theo dõi

Nếu có ai đó hỏi món ăn nào mang trong mình cả một tuổi thơ của những người con Khánh Hòa, câu trả lời có thể không phải là hải sản, không phải bánh căn... mà chính là một ly xu xoa bình dị, mộc mạc.

Xu xoa là gì?

Xu xoa có nhiều tên gọi, lúc là "xoa xoa", lúc là "xu xa"... Nhưng dù được gọi bằng tên gì thì đều là món ăn vặt được nhiều gia đình miệt biển yêu thích, thường xuyên nấu vào những ngày cuối hạ, tiết trời oi ả, nóng nực. 

Xu xa (hay sương sa) thực chất là món chè truyền thống được làm từ rau câu biển. Khi đông lại, nó có kết cấu dai, mịn, trong veo và thanh mát. 

xu-xoa-la-mon-gi-va-ly-xu-xoa-khanh-hoa-ngon-co-nao-6-0958
Bát xu xoa vàng óng thơm ngon

Ở Khánh Hòa, xu xa thường được nấu từ rau câu tự nhiên hái từ biển, đem ngâm, lọc và nấu trong nhiều giờ để cho ra một thứ thạch mềm mượt, không lẫn tạp chất, có mùi thơm nhẹ của biển cả.

Rau câu nấu chè chất lượng nhất là những loại rong già, cọng dài, chắc khỏe, ít rong đen, ít cát sạn. Về mặt dinh dưỡng, rong có tính mát, thanh nhiệt, giải độc, nhuận tràng... 

Món xu xoa từ rong biển được xem là một lựa chọn tuyệt vời giúp giải nhiệt sau khi đi nắng hay lao động ra nhiều mồ hôi. Bên cạnh đó, nó còn có tác dụng khử thấp, trừ phong. 

xu-xoa-la-mon-gi-va-ly-xu-xoa-khanh-hoa-ngon-co-nao-7-0959
Rong rau câu là nguyên liệu chính để làm xu xoa

Nhưng mỗi lần nấu xu xoa phải chọn những ngày thật rảnh rỗi, bởi nấu xu xoa từ rong biển đâu có như nấu bằng bột rau câu pha sẵn. Để làm sạch sợi rau câu trước khi bắc lên bếp nấu thì kỳ công lắm.

Rong rau câu sau khi hái được xả bằng nước biển cho sạch bụi. Đồng thời gạt lọc đá, cát sạn, san hô dính trong rong. Sau đó mang xả bằng nước ngọt, bắt đầu làm sạch cát sạn ra. Tiếp tục làm sạch với nước nhiều lần cho đến khi rong trắng mới mang đi phơi khô dưới nắng rồi đánh thành bánh để dùng dần.

Mùa thu hoạch rong cầu chỉ bắt đầu từ những ngày đầu hạ đến cuối tháng 8 âm lịch là hết. Thế nên những người bán xu xoa thường phải trữ rong câu trong mùa để dành bán quanh năm.

Ly xu xoa ngày xưa, giản dị mà đầy mê hoặc

Không giống các món chè cầu kỳ ngày nay, ly xu xa thời thơ ấu của người Khánh Hòa rất đơn giản:

  • Một muỗng xu xa trong veo, cắt khối vuông mát lạnh.
  • Một ít nước đường nấu gừng thơm phức, sóng sánh nâu óng.
  • Chút nước cốt dừa béo ngậy, thơm lừng.
  • Có nơi thêm đậu xanh, hạt é hoặc cơm dừa bào cho phong phú.
xu-xoa-la-mon-gi-va-ly-xu-xoa-khanh-hoa-ngon-co-nao-0-0959
Xu xoa là món chè bình dân nhưng đầy mê hoặc

Chỉ vậy thôi, mà trở thành món “tráng miệng quốc dân” mùa nắng. Mỗi chiều tan học, vài nghìn đồng là có thể hạnh phúc với ly xu xa mát rượi, ngọt ngào, béo mà không ngấy.

Một món ăn gắn liền với ký ức

Đối với người Khánh Hòa, xu xa không chỉ là món ăn – mà là một lát cắt ký ức:

  • Là tiếng rao "Ai ăn xu xa không?" vang vọng trong con hẻm nhỏ.
  • Là hình ảnh những gánh chè xu xa với đôi thúng, ghế gỗ con con, chiếc muỗng nhôm cũ kỹ.
  • Là món ăn đầu hè, giữa trưa nắng chang chang, mồ hôi nhỏ giọt mà ly xu xa như “cứu rỗi” cả một ngày oi bức.
  • Là nỗi nhớ da diết khi xa quê, chỉ muốn tìm lại vị thanh mát, mộc mạc của ly xu xa mẹ từng nấu.

Xu xa bây giờ – vẫn mộc mạc giữa phố thị

Ngày nay, dù nhiều món tráng miệng hiện đại xuất hiện, xu xa vẫn hiện diện âm thầm, lặng lẽ trong những góc quán nhỏ, xe đẩy ven đường hoặc tiệm chè lâu năm ở Nha Trang.

xu-xoa-la-mon-gi-va-ly-xu-xoa-khanh-hoa-ngon-co-nao-9-0959

Có nơi sáng tạo thêm:

  • Xu xa lá dứa
  • Xu xa cà phê
  • Xu xa trái cây

Nhưng cái hồn cốt xưa cũ vẫn không thay đổi: vị mát lành, vị chân chất như chính con người nơi đây.

Gợi ý một số nơi bán xu xa ngon ở Nha Trang

  • Chè Xu Xa – Đường Hoàng Văn Thụ: Quán nhỏ truyền thống, giữ đúng vị xưa.
xu-xoa-la-mon-gi-va-ly-xu-xoa-khanh-hoa-ngon-co-nao-5-1000
  • Chè 100 món – Đường Thống Nhất: Có cả xu xa mix hiện đại.
  • Gánh chè đầu chợ Xóm Mới: Gánh chè lâu năm, giá siêu rẻ, rất được người địa phương yêu thích.

Trong nhịp sống hối hả ngày nay, đôi khi chỉ cần một ly xu xa nhỏ, ta đã như tìm về cả một thời hồn nhiên, nơi biển vẫn xanh, gió vẫn mặn, và tuổi thơ vẫn còn đầy ắp trong mỗi hớp chè ngọt mát.

Xem thêm: Người miền Tây lần đầu ăn bún đậu mắm tôm ở Hà Nội: Vừa ngon, vừa nghiền

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Tin liên quan

Sau hơn 1 năm hoạt động ở Thượng Hải, nhà hàng La Ganh 2.0 của Chi Pu bất ngờ vượt mặt 2 đối thủ kỳ cựu, vươn lên vị trí xếp hạng cao nhất trong bảng xếp hạng ẩm thực Việt tại Trung Quốc.

Nhà hàng La Ganh 2.0 của Chi Pu có gì đặc biệt mà vượt mặt  2 đối thủ kỳ cựu vươn lên đứng đầu BXH ẩm thực Việt tại Trung Quốc?
0 Bình luận

Thực mê lòng lợn hay mê cháo lòng ở Hà Nội thì đừng bỏ qua 3 quán lòng được đánh giá tươi ngon, sạch sẽ, giá cả phải chăng dưới đây nhé!

Gợi ý 3 quán lòng ngon bất bại, giá cả phải chăng ở Hà Nội
0 Bình luận

Cháo lòng - món ăn "thương biết bao nhiêu, ngon biết chừng nào" trong trang văn Vũ Bằng vừa được xuất hiện trong danh sách 33 món cháo ngon nhất châu Á do độc giả TasteAtlas chọn.

Cháo lòng Việt Nam - món cháo ngon lọt top châu Á, từng được nhà văn Vũ Bằng khen hết lời
0 Bình luận


Bài mới

Dân địa phương gợi ý 4 quán cơm gà nên thử khi ghé thăm Hội An

Nhắc tới ẩm thực Hội An, bên cạnh cao lầu thì ứng cử viên sáng giá nhất chính là "cơm gà". Cơm gà Hội An là món ăn thanh nhã vừa miệng thích hợp với mọi mùa trong văn và là niềm tự hào của người dân phố hội. Thế mới có câu "chưa ăn cơm gà xem như chưa tới Hội An".

Mai Anh Nguyễn
Mai Anh Nguyễn 11 giờ trước
Check list món ngon chỉ dân Nha Trang mới biết: Đảm bảo 'ngon, bổ, rẻ'

Dưới đây là checklist những món ngon "chỉ dân Nha Trang mới biết" – những đặc sản địa phương không phải lúc nào cũng có trong cẩm nang du lịch, nhưng lại khiến ai từng nếm thử đều nhớ mãi.

Mai Anh Nguyễn
Mai Anh Nguyễn 2 ngày trước
Ăn sập Phan Thiết - Phú Quý với list đồ ngon 'nhức néc'

Không chỉ có biển xanh cát trắng và nắng vàng, Phan Thiết - Phú Quý còn là "thiên đường ẩm thực" với những món dẫn dã, giá "hạt dẻ" nhưng ăn là "nghiện". 

Quynh Anh
Quynh Anh 5 ngày trước
CNN chọn bánh mì Việt Nam vào danh sách 25 loại sandwich ngon nhất thế giới

Chuyên trang Du lịch (CNN Travel) của kênh truyền hình CNN vừa đưa ra bình chọn 25 loại sandwich ngon nhất thế giới, trong đó có bánh mì Việt Nam.

Mai Anh Nguyễn
Mai Anh Nguyễn 6 ngày trước
Lamai Garden - nhà hàng đầu tiên ở Hà Nội được trao Michelin Green Star, nơi định nghĩa lại phong cách 'fine-dining'

Với trải nghiệm ẩm thực cao cấp, cân bằng giữa vẻ đẹp thiên nhiên, hương vị Việt, và cam kết phát triển bền vững, Lamai Garden đã khiến chuyên gia khó tính của Michelin xiêu lòng. Và đó là lý do, Lamai Garden nhận được Michelin Green Star.

Mai Anh Nguyễn
Mai Anh Nguyễn 6 ngày trước
Theo gợi ý từ Michelin đến thưởng thức quán miến lươn hơn 40 năm tuổi ở phố cổ Hà Nội

Quán miến lươn hơn 40 tuổi nằm giữa lòng phố cổ vừa được xướng tên trong danh sách Bib Gourmand (quán ăn ngon – giá hợp lý) của Michelin Guide. Hãy cùng khám phá xem điều gì đã khiến quán ăn này giữ được chân thực khách.

Khám phá quán cơm nhà 5 tuổi liên tiếp 3 lần được xướng tên trong danh sách Bib Gourmand của Michelin Guide

Nhà sáng lập Xới Cơm đã tạo nên thành công bởi sự chân thành, giản dị, biến các món cơm nhà trở nên tinh tế, đủ để chinh phục các chuyên gia ẩm thực của Michelin. 

Đặc sản lạ miệng vùng biển: Ai đến đảo này cũng hỏi 'đanh hà quăn là gì', để rồi vừa thưởng thức đã phát nghiền!

Ẩn mình giữa vịnh Bái Tử Long (thuộc huyện đảo Cô Tô), đảo Thanh Lân không chỉ là điểm đến hoang sơ xanh mát mà còn là nơi sản sinh ra đặc sản "đanh hà quăn" (hay còn gọi là "cơ trai" hoặc "đanh con hà râu").

Nem cua bể - món ăn trứ danh của ẩm thực đất cảng Hải Phòng

Nem cua bể không đơn thuần là món ăn, đó là sự giao hòa giữa biển và đất, giữa truyền thống và sự sáng tạo. Đó là cách người Hải Phòng thể hiện tinh thần trân quý ẩm thực, bản sắc vùng miền. 

Thổ địa Hạ Long mách bạn những điểm ăn ngon không hề 'chặt chém'

Mùa hè này, nếu bạn có dịp vi vu Hạ Long thì hãy lưu ngay bài viết này lại để dễ dàng tìm thấy những điểm ăn ngon không sợ bị "chặt chém".

Theo chân người bản địa ăn sập 22 món ngon nức tiếng chỉ Hội An mới có 

Không chỉ nổi danh bởi phố cổ trầm mặc, Hội An còn là thiên đường ẩm thực - nơi lưu giữa hương vị tinh túy của miền Trung. Hãy cùng theo chân người bản địa ăn sập 22 món ngon nức tiếng chỉ có ở Hội An nhé.

Vì sao Michelin Guide tiếp tục 'ngó lơ' bánh mì?

Việc bánh mì chưa được Michelin Guide vinh danh trong 3 năm liên tiếp (2023, 2024, 2025) khiến cộng đồng yêu ẩm thực hụt hẫng. Thật quá khó hiểu khi món ăn này không được lòng các kiểm định viên.

Nhà hàng CieL ở đâu và vì sao CieL được nhận sao Michelin?

Nhà hàng CieL vừa nhận một sao Michelin và được các thẩm định viên ca ngợi về phong cách ẩm thực, kỹ nghệ chế biến, không gian ẩm thực. Và ít ai biết được, nhà hàng này nhận sao Michelin chỉ sau 7 tháng mở cửa. 

Điểm danh 9 nhà hàng được Michelin trao sao

Tối 5/6, cẩm nang ẩm thực Michelin đã trao một sao Michelin cho 9 nhà hàng của Việt Nam, tăng 2 nhà hàng so với năm ngoái. 

Cù Kỳ – Đặc sản trứ danh của Quảng Ninh, du khách vượt trăm cây số về thưởng thức

Với hương vị đậm đà và cách chế biến phong phú, cù kỳ - đặc sản trứ danh của Quảng Ninh đang dần khẳng định được vị thế "tinh hoa ẩm thực biển Đông Bắc Bộ".

Bánh dừa Phú Yên - Ký ức ngọt ngào của người dân xứ Nẫu

Có những món ăn không chỉ để no mà còn để nhớ. Bánh dừa Phú Yên là một trong những hương vị như thế. Món bánh mộc mạc nhưng đậm đà tình quê, gói ghém cả ký ức tuổi thơ và sự giản dị của người dân xứ Nẫu hiền hòa. 

Đề xuất