Thịt đông miền Bắc - Ký ức về một mùa Tết xưa

Nguồn gốc của món thịt đông miền Bắc

Thời tiết miền Bắc vào những ngày Tết thường lạnh, có khi còn rét đậm rét hại do những đợt gió mùa Đông Bắc tràn về. Không ai biết chính xác món thịt đông miền Bắc có từ bao giờ, nhưng theo lời truyền miệng thì món ăn độc đáo này có nguồn gốc từ món canh chân giò hầm bị… đông lại bất đắc dĩ. Bát canh chân giò nấu xong, để bên ngoài thời tiết lạnh giá vô tình bị đông lại, trở thành món ăn lạ miệng dùng để ăn kèm cơm nóng, bánh chưng trong mâm cơm ngày tết.

Kể từ dạo đó, cứ tới dịp Tết cổ truyền  của dân tộc, các gia đình miền Bắc lại không quên chuẩn bị nồi thịt đông để bày biện trên mâm cỗ và thưởng thức.

Cách nấu thịt đông miền Bắc thơm ngon, đẹp mắt ngày Tết nguyên đán

Thịt đông là món dễ làm với các nguyên liệu dễ tìm, nhưng để nấu được “đúng gu” chuẩn vị thì không hề dễ. Để có được một nồi thịt đông ngon, người nấu phải khéo léo từ khâu chọn nguyên liệu, đến khâu nấu, trình bày.

Món thịt đông miền Bắc được các gia đình làm bằng nhiều loại thịt khác nhau tùy vào khẩu vị riêng của mỗi nhà như thịt đông nấu bằng gà, vịt, ngan, lợn,…  thậm chí còn có món thịt đông thập cẩm với nhiều loại thịt kết hợp lại. Nhưng thông dụng và được yêu thích nhất vẫn là món thịt đông làm từ thịt chân giò, đây là một trong những phần thịt đắt nhất của con heo. Phần thịt chân giò mềm, có mùi thơm rất đặc trưng, nhưng nếu không biết cách sơ chế, chế biến thì chân giò khi nấu lên sẽ có mùi hôi, khiến món ăn không ngon.

Thịt chân giò sau khi mua về thì đem cạo sạch lông, bóp chút muối hoặc chanh cho sạch rồi ngâm vào nước vo gạo, rửa sạch, cắt miếng vừa ăn. Sau đó cho thịt vào nồi nước, bỏ thêm gừng đập dập, hành tây và 1 muỗng canh muối để chần. Thịt chần sơ qua rồi đổ ra, rửa thật sạch lại với nước lạnh. Cách này sẽ giúp thịt loại bỏ được mùi hôi và tạp chất. Thịt rửa sạch đem ướp với 2 muỗng canh nước mắm, một thìa bột ngọt, ½ muỗng canh muối, 1 chút hạt tiêu để trong vòng 20-30 phút cho thịt ngấm gia vị.

Mộc nhĩ, nấm hương đem ngâm nở rồi thái sợi vừa ăn. Cà rốt rửa sạch, tỉa hoa tùy thích, rồi đem chần sơ qua nước sôi kèm chút muối, sau đó vớt ra ngâm vào bát nước lạnh để giữ được màu sắc tự nhiên. Như vậy là hoàn thành phần sơ chế cho món thịt đông miền Bắc.

Thịt đông miền Bắc là món ăn cổ truyền được hình thành từ nếp nhà xưa, nên thời nay dù có nồi áp suất hiện đại thì các mẹ các bà vẫn thích nấu thịt trong nồi gang. Phi thơm hành tím với một chút dầu ăn, cho phần thịt đã tẩm ướp vào xào săn lại cho ngấm đều gia vị. Sau đó đổ nước vào vừa đủ ngập phần thịt, nấu đến khi sôi thì hạ lửa nhỏ, vớt bỏ phần bọt và nhớ hé mở vung nồi để nồi nước thịt được trong. Nấu như vậy trong khoảng 20-25 phút cho đến khi thịt chín mềm. Khi thấy thịt chín thì cho phần mộc nhĩ đã xào chín vào, nêm nếm gia vị cho phù hợp, đun trong khoảng 5-6 phút nữa thì tắt bếp, cho phần hạt tiêu sọ vào để bát thịt đông được thơm ngon, dậy vị.

Để bát thịt đông được đẹp mắt, trước khi đổ thịt đông vào bát, người nấu sẽ xếp dưới đáy bát những miếng hoa cà rốt đã chuẩn bị trước đó, rồi mới đổ phần thịt đã nấu chín lên. Miền Bắc vào những ngày Tết không khí thường rét lạnh, món thịt cứ để bên ngoài nửa ngày là có thể tự đông. Hoặc nếu muốn đông nhanh hơn thì bạn có thể cho vào ngăn mát tủ lạnh.

Những lưu ý khi nấu thịt đông miền Bắc

Thịt đông muốn ngon không nên nấu quá mặn, vì thịt nấu đông khi ăn thường chấm với nước mắm và ăn kèm với đồ chùa như hành muối chua, ăn như vậy món ăn sẽ ngon miệng và hấp dẫn hơn, giảm được vị ngấy của thịt.

Về cách bảo quản, thịt đông sau khi lấy ra khỏi tủ lạnh chỉ nên dùng trong 5-6 giờ, còn nếu bảo quản trong tủ lạnh thì có thể để được từ 5 đến 7 ngày. Để bảo quản được thịt đông lâu, bạn nên chia nhỏ thành từng phần vừa đủ ăn, không nên để lẫn phần thịt đã sử dụng với phần thịt chưa sử dụng.

Cách ăn thịt đông chuẩn vị miền Bắc

Thịt sau khi đông lại sẽ đóng bánh như đông sương, khi ăn thì úp tô thịt ra đĩa, cắt thành từng miếng để thưởng thức.

Món thịt đông ngon không chỉ ở hương vị mà còn ở nét văn hóa xoay quanh mâm cơm ngày Tết. Đĩa thịt đông xếp trên mâm cỗ luôn có sức hấp dẫn kỳ lạ, màu hổ phách trong veo, mùi tiêu cay nồng, miếng thịt hồng nhạt mềm thơm từng thớ, chỉ cần nhìn thôi đã khơi dậy sự thèm thuồng, chỉ muốn ngồi thật nhanh vào mâm để thưởng thức.

Người Việt vốn coi trọng sự hài hòa, nhất là trong ẩm thực, nên trong mâm cơm hễ có món thịt dễ ngấy thì phải có kèm một bát dưa hành muối chua. Ăn như vậy, món ăn mới ngon, hài hòa, hương vị mới tròn đầy, chuẩn vị. Ngày Tết, cả ngày quây quần bên nhau, xới một bát cơm nóng, ăn kèm miếng thịt đông mềm với hành củ muối để tận hưởng trọn vẹn không khí Tết miền Bắc.

Xem thêm: Cơm cháy Ninh Bình tinh hoa ẩm thực Việt: Thơm hương gạo, đậm vị tình