Giò trứng Nộm Khê - món ăn nghe lạ hoắc với khách du lịch nhưng lại là đặc sản trứ danh của người Yên Môn, Ninh Bình

Giò trứng Nộm Khê có từ bao giờ?

Trên bản đồ ẩm thực Việt Nam, Ninh Bình là một cái tên nổi bật với rất nhiều món ăn độc đáo như xôi trứng kiến, ốc núi đá, dứa Đồng Giao, rượu Kim Sơn, dê núi... Thế nhưng vẫn còn một loại đặc sản hấp dẫn ít người biết nhưng không bao giờ làm thực khách thất vọng - giò trứng Nộm Khê.

Giò trứng Nộm Khê là món ăn dân dã bình dị nhưng không thể thiếu trong văn hóa ẩm thực của làng Nộm Khê, huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình. Cũng vì thế mà tên món giò này gắn liền với tên của làng - giò trứng Nộm Khê. 

Vốn dĩ giò là món ăn quen thuộc của người Việt, từ giò lụa đến giò xào... Nhưng khi nhắc đến giò trứng thì chỉ có làng Nộm Khê mới có. Sự sáng tạo và tinh hoa của món giò trứng Nộm Khê được thể hiện ở sự kết hợp của món giò quen thuộc cùng trứng gà, việc này đã giúp món ăn tăng thêm dinh dưỡng, ngon miệng và giảm độ ngất. 

Vậy, giò trứng Nộm Khê có từ bao giờ? Theo bà Bình (60 tuôti) - một người có hàng chục năm kinh nghiệm gắn bó với nghề làm giò trứng Nộm Khê: "Người dân nơi đây không biết giò trứng có từ bao giờ, chỉ được nghe ông bà kể lại. Khi ông bà lớn lên đã có món ăn này, và đó là món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ: ngày cưới hỏi, ngày hiếu hỉ, ngày giỗ chạp, đặc biệt là ngày Tết và những dịp lễ hội quan trọng của làng. Cũng vì thế mà quanh năm đều có giò trứng, nhưng chủ yếu nhất vẫn là mùa lạnh và đỉnh điểm là dịp Tết Nguyên Đán" - trích báo Dân trí. 

Giải mã bí quyết làm nên món giò trứng Nộm Khê trứ danh

Giò trứng Nộm Khê là sự kết hợp hài hòa giữa màu trắng và màu vàng tươi của trứng gà cùng sự hấp dẫn của thịt nạc và ba chỉ xay. Từ đó mang lại hương vị đặc biệt, khó quên. 

Quan trọng hơn cả, khi luộc giò, người dân Nộm Khê sẽ căn chỉnh thời gian vô cùng cẩn thận để giò giữ được vẻ đẹp hoàn hảo, trọn vẹn sau khi hoàn thành. Đủ để thấy được sự tinh tế và tấm lòng của người làm dành cho món giò này. 

Theo người dân địa phương, nguyên liệu chính làm nên món giò trứng của người Nộm Khê là thịt lợn xay, ba chỉ, trứng gà, lá chuối, lạt buộc và các loại gia vị trong nhà bếp. Mỗi lớp thịt lại một lớp trứng, kèm theo vài lát thịt ba chỉ, cứ thế xếp chồng lên nhau, đan xen tầng tầng tầng lớp lớp, hòa quyện vào nhau đầy đặn vuông vắn.

Bí quyết để món giò trứng khi cắt ra trông đẹp mắt, nhìn như hình hoa là phụ thuộc vào trình độ tài hoa, khéo léo sắp xếp trứng của người thợ. 

Trứng gà luộc chính phải dùng sợi cước mảnh để cắt đôi theo chiều dọc quả trứng, không thể dùng dao cắt vì sẽ rất dễ bị vỡ trứng. Trứng được xếp thành 2 lớp riêng, mỗi lớp xếp thành các hàng so le nhau cho đều. Mỗi chiếc giò sử dụng khoảng 10 - 16 quả trứng tùy thuộc vào kích thước giò cũng như sở thích của khách hàng.

Muốn món giò trứng Nộm Khê ngon đúng vị, điều quan trọng thịt lợn phải là thịt mông tươi, nóng dẻo khi vừa mổ mới đạt yêu cầu, không dùng thịt nguội.  Trứng phải luộc thật kỹ, thịt ba chỉ được ướp gia vị cho thẩm thấu vào từng thớ thịt. Lúc bó giò phải thật đều tay. Sau khi giò luộc chín  (khoảng 2,5 tiếng), phải đưa đi ép vuông ngay để định hình giò, công đoạn ép này phải mất từ 4-5 tiếng, lúc ấy giò nguội thì mới được.

Giò trứng Nộm Khê chỉ sử dụng được trong 1 tuần và phải bảo quản trong tủ lạnh. Cũng chính bởi sự khéo léo, sự kết hợp đầy sáng tạo và sự tinh túy trong món ăn này đã khiến cho giò trứng Nộm Khê  tạo nên sức hút và thương hiệu.

Theo báo Dân trí, trong làng Nộm Khê hầu như ai cũng biết làm giò trứng. Nhưng để giò thật ngon, có thẩm mỹ, chuẩn vị truyền thống thì chỉ có 3 hộ gia đình đảm bảo tốt và trở thành cơ sở sản xuất uy tín. Trong đó có thương hiệu giò trứng bà Bình là nổi tiếng nức vùng gần xa, phải đặt trước mới có. Vào mùa, mỗi ngày bà làm ít thì 100kg giò trứng, đỉnh điểm có ngày lên đến 300-400kg.

Món giò trứng Nộn Khê đã xuất sắc khi đạt giải Ba trong “Hội thi nấu ăn ngành du lịch Ninh Bình năm 2017”.

Giò trứng bởi thế mà đi vào thơ ca gần gũi với xứ người Nộn Khê:

“Từ xưa giò trứng Nộn Khê

Trên mâm cỗ Tết thiếu thì kém sang

Lợn nhà, trứng, lá, lạt rang

Giã, pha, luộc, ép dân làng vốn quen

Lát giò vuông vắn mịn màng

Theo mùi lá chuối đẹp thêm sắc vàng

Dưa hành cùng với mắm ngon

Món quê dân dã ngỡ ngàng khách xa

Ngày xuân con cháu xa nhà

Nhớ quê nhớ cả món giò trứng quê”.

Xem thêm: Đặc sản lạ miệng vùng biển: Ai đến đảo này cũng hỏi "đanh hà quăn là gì", để rồi vừa thưởng thức đã phát nghiền!