Đặc sản lạ miệng vùng biển: Ai đến đảo này cũng hỏi "đanh hà quăn là gì", để rồi vừa thưởng thức đã phát nghiền!

Thanh Lân là một hòn đảo xinh đẹp của huyện đảo Cô Tô (tỉnh Quảng Ninh). Đến đảo Thanh Lân, du khách không chỉ choáng ngợp bởi màu nước xanh thăm thẳm, những bãi cát dài, mà còn bị "ám ảnh" bởi món ăn có cái tên khá lạ lùng: Đanh hà quăn.

Người dân địa phương thường nói: "Đến Thanh Lân mà chưa ăn đanh hà ăn thì chưa biết vị biển thật sự là gì". Câu nói tưởng như đùa ấy lại hoàn toàn có cơ sở, bởi món ăn này mang trong mình hương vị đặc trưng của biển đảo vùng Đông Bắc. 

Đanh hà quăn là đặc sản gì?

Chỉ cần đặt chân đến xã đảo Thanh Lân, du khách dễ dàng bắt gặp hình ảnh những đống lớn như đá được vớt lên từ biển. Thoạt nhìn thất gộc ghệch, xù xì. Nhìn kỹ mỗi con to chừng cái bát ăn cơm, có hình dáng giống con hà biển, dạng nhuyễn thể 2 mảnh vỏ. Đáng nói, chúng rất to, gấp vài chục lần con hà biển. 

Qua trò chuyện với người dân xã đảo thì được biết, đây là con hà râu. Nhìn bề ngoài thì thô kệch, xù xì như những cục đá nhưng bên trong chứa đựng tinh túy của biển cả. Khác với vẻ bề ngoài xù xì, phần thịt bên trong có màu trắng ngà, mềm ngọt và thơm đậm vị biển. Thịt của loài này dày, giàu dưỡng chất. 

Sau khi được đưa lên bờ, người dân sẽ dùng chiếc búa để mở miệng hà rồi dùng dao sắc tách ra lấy "đanh". "Đanh" chính là bó cơ để đóng - mở miệng (mở vỏ) của con hà râu. Khi được tách ra, nó co lại, ngắn khoảng non/già nửa đốt ngón tay, to gần bằng ngón tay cái.

Vì là nơi tập trung toàn bộ sức mạnh để vỏ hà có thể co giãn linh hoạt nên ai từng nếm qua sẽ cảm nhận rõ nét độ săn chắc đến giật mình, khác hẳn với vị mềm bở thông thường. Cũng bởi thế mà người sành ăn hay ví von đây là phần "cơ bắp tinh hoa" vừa đậm đà, vừa dai ngọt, ăn một miếng mà thấy nắm trọn vị biển khơi. 

Đanh hà quăn có 2 loại chính, được phân biệt theo màu sắc và nguồn gốc. Loại màu hồng được lấy từ hà gai - loài nhuyễn thể có ngoại hình giống con hàu nhưng lớn hơn nhiều về kích thước. Cơ màu hồng, chắc thịt, hơi giòn, có mùi thơm nồng thơn và thường được dùng để xào, nấu, nướng hoặc làm đồ nhắm.

Loại thứ 2 là đanh hà quăn màu trắng ngà. Loại này được tách ra từ con bàn mai, thân dẹt, vỏ cứng. Loại "đanh" này lớn hơn, mềm hơn, có vị ngọt hậu và được giới yêu thích ẩm thực đánh giá cao vì hương thơm nhẹ, vị thanh béo. 

Nói tóm lại, mỗi loại đanh hà  quăn có một sức hấp dẫn riêng nhưng điểm chung là đều phải mất công tách vỏ, lựa chọn cẩn thận, lại phải đúng mùa vụ thì mới có những miếng cơ tươi ngon nhất. 

Theo người dân xã đảo Thanh Lân, mỗi năm có 2 mùa vụ khai thác "đanh" hà. Vụ hè từ tháng 5 đến tháng 6 âm lịch, vụ đông từ tháng 10 đến tháng Giêng năm sau. Đây là lúc các loài nhuyễn thể đạt độ béo, phần cơ dày và thịt thơm nhất nhờ được hấp thụ đủ dinh dưỡng từ biển cả. Ai từng nếm thử đanh hà quăn đúng vụ sẽ hiểu được thế nào là hương vị ngọt thanh lan trong khoang miệng, dư âm mằn mặt ở đầu lưỡi. 

Hiện nay, nhờ áp dụng kỹ thuật bảo quản hiện đại mà đanh hà quăn có thể giữ tươi ngon trong nhiều tháng. Nhờ đó, đặc sản của Thanh Lân được đưa đến nhiều vùng miền trên khắp đất nước. 

Chế biến đanh hà quăn thế nào cho chuẩn vị biển?

Ở Thanh Lân, người dân gọi đanh hà quăn hoặc đanh hà râu. Nhưng cũng có nơi được gọi với nhiều tên khác như Cái Rồng, cơ trai Cô Tô. Nhiều người nói, đanh hà quăn giống với cồi sò điệp hay bàn mai... Thực tế, đanh cũng chính là phần cồi của những loài nhuyễn thể như sò điệp, bàn mai. Tuy cách gọi khác nhau nhưng khi chế biến món ăn thì nấu gì cũng rất ngon. 

Theo người dân ở đảo, đanh hà quăn ngon nhất là nướng trên than hồng. Khi được đặt lên bếp, lớp vỏ dần mở hé, để lộ phần thịt căng bóng, chảy ra chút vị biển mằn mặn, dậy lên mùi thơm khó cưỡng. Khi nướng đanh hà quăn nhớ cho thêm một chút mỡ hành, thìa mắm tỏi là đỏ để món ăn chạm đến độ hoàn hảo. 

Ngoài nướng than hồng, đanh hà quăn còn được dùng để nấu cháo với gạo rang và lá ngải hoặc xào mướp với hành tăm và tiêu xanh. Chưa kể, đanh hà quăn xào với lá lốt, tẩm bột rán, xào cùng hoa thiên lý hoặc nấu bát canh chua với quả chay… đều hấp dẫn cả.

Nhưng dù chế biến theo cách nào, cái ngọt mát đậm đà vẫn là thứ đọng lại rõ nhất sau khi thưởng thức.

Vì sao đanh hà quăn lại "gây nghiện" đến vậy?

Theo người dân địa phương và du khách thập phương, đanh hà quăn "gây nghiệm" là bởi những lý do sau:

• Vị ngọt đặc biệt của thịt cơ hòa quyện với hương biển tự nhiên.
• Cấu trúc chắc, giòn dai tạo cảm giác nhai sướng miệng – rất kích thích vị giác.
• Đa dạng cách chế biến, nổi bật nhất là món đanh xào cần tỏi, kết hợp đanh tươi, cần xanh và tỏi phi, cho hương sắc hấp dẫn và vị đậm đà khó quên.

• Tinh túy biển đảo vùng sâu – không dễ kiếm, không có ở nhiều nơi khác, chỉ thật sự ngon khi dùng tươi tại Thanh Lân.

Nếu đến du lịch ở Cô Tô, du khách có thể trực tiếp mua đanh hà quăn từ người dân địa phương hoặc ở các nhà nghỉ, homestay. Sau đó có thể nhờ họ sơ nấu để thưởng thức ngay tại chỗ. Theo khảo sát cách đây vài năm, giá từng khoảng 35.000đ/lạng, và hiện nay có thể cao hơn tùy theo độ hiếm và thời điểm bắt.

Đanh hà quăn không chỉ là món ăn, mà còn là biểu tượng cho sự tinh túy của biển đảo Thanh Lân – Cô Tô: mạnh mẽ, hoang sơ, tươi ngon và khó quên. Nếu bạn là tín đồ ẩm thực thích khám phá hương vị dân dã nhưng sâu sắc, thì đanh hà quăn là món không thể bỏ qua.

Xem thêm: Thổ địa Hạ Long mách bạn những điểm ăn ngon không hề "chặt chém"