Du xuân 2025: Về miền di sản Phú Thọ hòa mình vào các lễ hội truyền thống đặc sắc 

Lễ hội xuân đóng vai trò quan trọng trong đời sống văn hóa tâm linh của nhân dân Phú Thọ. Các lễ hội được tổ chức vào dịp đầu năm nhằm tôn vinh các bậc tiền nhân có công dựng nước, giữ nước...

Quynh Anh
Quynh Anh 06/02
Theo dõi

Phú Thọ là vùng Đất tổ cội nguồn của người Việt. Tương truyền, tại nơi đây, các vua Hùng đã dựng nên nước Văn Lang - nhà nước đầu tiên của Việt Nam với kinh đô Phong Châu. Phú Thọ cũng là nơi hội tụ nền văn hóa rực rỡ từ lâu đời với các di chỉ khảo cổ Sơn Vi, Đồng Đậu, Làng Cả và nhiều đình, chùa, lăng, tẩm... trăm năm tuổi. 

Vào những ngày đầu năm mới, Phú Thọ là một trong những vùng đất diễn ra rất nhiều lễ hội văn hóa tâm linh đặc sắc: Lễ hội đền Hùng, lễ hội đền Mẫu Âu Cơ, hội Bạch Hạc, hội đình Đào Xá...  Hãy cùng Người Du Lịch khám phá về những nét đặc sắc của các lễ hội ở vùng Đất tổ nhé:

Lễ hội đình Đào Xá

Lễ hội đình Đào Xá (xã Đào Xá, huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ) hay còn gọi là lễ hội rước voi. Lễ hội này thường được diễn ra trong 3 ngày (từ ngày 27 tháng Giêng đến ngày 29 tháng Giêng). Trong đó, ngày 28 tháng Giêng là ngày chính hội. 

Đình làng Đào Xá là nơi thờ tự Hùng Hải Công - em thứ 19 của vua Hùng - người có công khai mở đất đai, dạy dân trị thủy, trồng cấy, chăn nuôi, xây dựng thôn làng trù phú. Tương truyền, vào thời vua Hùng dựng nước, Hùng Hải được vua Hùng cử đến cai quản vùng Tam Giang (nơi tiếp giáp của 3 con sông: sông Đà, sông Hồng và sông Bứa) và kết hôn với bà Trang Hoa. Sau khi sinh 3 người con trai là Đạt Công Long Vương, Mãn Công Long Vương và Uyên Công Long Vương thì bà Trang Hoa hóa thân. Hùng Hải ở lại nơi đây dạy dân trị thủy, làm ăn và nuôi con khôn lớn thì giao vùng đất này cho 3 con cai quản còn mình về sinh sống ở sông Nhị (tỉnh Hải Dương ngày nay).

goi-y-mot-so-le-hoi-xuan-2025-dac-sac-tai-phu-tho-0-1343

Để ghi nhận công lao của ông, vua Hùng đã ban thưởng cho 2 thớt voi chiến làm phương tiện đi lại. Cũng từ đó, người làng Đào Xá tôn ông làm Thành Hoàng làng, lập đình thờ, hằng năm tổ chức lễ tế, mở hội rước voi. 

Hội đình làng Đào Xá gồm phần lễ và phần hội. Phần lễ có nghi thức tưởng nhớ công ơn của Hùng Hải Công và Tam vị Đại vương - có công giúp dân trị thủy, Quế Hoa công chúa. Tiếp đó là lễ rước voi với sự tham gia của 120 người rất long trọng với đủ ban nhạc, rước kiệu, ban tế, dân làng... 

Sau phần lễ là đến phần hội với rất nhiều trò chơi gắn liền với phong tục tập quán của người dân địa phương. Trong đó thổi cơm là phần thi hấp dẫn và thu hút đông đảo người xem nhất. 

Hội đình làng Đào Xá có giá trị lịch sử văn hóa, tín ngưỡng sâu sắc, nhằm tưởng nhớ công lao của những người có công dựng nước, dựng làng gắn liền với không gian văn hóa tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Lễ hội đền Mẫu Âu Cơ

Đền Mẫu Âu Cơ tọa lạc ở xã Hiền Lương, huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ. Đền Mẫu Âu Cơ là một di tích lịch sử văn hóa đã tồn tại hơn 5 thế kỷ. Đền Mẫu Âu Cơ được công nhận là di tích lịch sử quốc gia vào năm 1991.

Lễ hội đền Mẫu Âu Cơ thường được tổ chức trong 3 ngày, bắt đầu từ ngày mùng 5 tháng Giêng và lễ chính diễn ra vào ngày "tiên giáng" mùng 7. Lễ hội đền Mẫu Âu Cơ gắn liền với huyền tích Lạc Long Quân - Âu Cơ và bọc trăm trứng. 

Tích xưa kể rằng vào ngày mùng 7 tháng Giêng, tiên nữ Âu Cơ giáng trần, kết duyên với Lạc Long Quân rồi sinh ra bọc trăm trứng, sau nở thành 100 người con. Một ngày kia, Lạc Long Quân đưa 50 người con về biển, Âu Cơ đưa 50 người con lên núi, để lại người con trưởng ở đất Phong Châu nối nghiệp là Vua Hùng thứ nhất. Âu Cơ cùng các con đi đến vùng Hiền Lương (ngày nay), thấy phong cảnh hữu tình, đất đai phì nhiêu, rừng nhiều muông thú.. bèn dừng lại khai khẩn đất hoang, lập làng và làm ra các loại bánh từ sản vật địa phương.

goi-y-mot-so-le-hoi-xuan-2025-dac-sac-tai-phu-tho-9-1350

Đến ngày 25 tháng Chạp, mẹ Âu Cơ cùng bày tiên nữ bay về trời để lại dưới gốc cây đa đầu làng một dải lụa màu lung linh như cầu vồng bảy sắc, bay lơ lửng trên bầu trời xanh thẳm. Dưới gốc đa ấy, nhân dân Hiền Lương đã lập đền thờ để tri ân công ơn to lớn của Tổ Mẫu Âu Cơ – Người mẹ linh thiêng huyền thoại của dân tộc Việt Nam. Ngoài lễ chính được tổ chức trong ngày “Tiên giáng” mồng 7 tháng Giêng, trong năm còn có các ngày lễ khác như 12/3, 13/8 âm lịch và ngày “Tiên thăng” 25 tháng Chạp.

Phần lễ của lễ hội đền Mẫu Âu Cơ diễn ra từ 8h ngày 7 tháng Giêng với 2 nội dung chính: Rước kiệu vào đền Mẫu và tế Mẫu. Đây là nội dung rất đặc sắc, được tiến hành theo đúng nghi lễ truyền thống lễ hội ở Phú Thọ, đậm nét tâm linh và đặc trưng văn hóa Việt.      Ngoài phần lễ trong ngày mồng 7 tháng Giêng dân làng còn tổ chức phần hội không kém phần sôi động với các trò chơi dân gian như đu tiên, cờ người, chọi gà, tổ tôm điếm có thưởng.

Lễ hội Bạch Hạc

Làng Bạch Hạc (Phú Thọ) có hai kỳ hội xuân: Kỳ đầu từ mùng 3 đến mùng 5 tháng Giêng; kỳ sau từ mùng 10 đến 13 tháng Giêng. Đây là hình thức phục hiện có tính nghi lễ và nghệ thuật về việc luyện tập thủy quân, thể hiện tinh thần thượng võ trong truyền thống đánh giặc giữ nước thời Hùng Vương. 

Đình làng Bạch Hạc hướng ra sông Lô, tọa lạc trên một khu đất cao vừa trang nghiêm vừa thanh tịnh. Nơi đây thờ Thổ lệnh đại vương, một vị thiên tướng ở đất Phong Châu thời nhà đường. Thần tích ghi rằng, đời Đường khi Lý Thường Minh làm Thứ sử Giao Châu, một hôm nhàn du đến ngắm cảnh ở đây, nằm mộng thấy từ trên trời bay xuống 2 thiên tướng. 2 người này anh em ruột. Lý Thường Minh mời hai vị thi tài, ai hơn sẽ ở lại hưởng hương khói của dân làng bạch hạc. Đức Thổ lệnh đại vương là anh, bước một bước qua sông và một bước nữa thì lui về chỗ cũ. Ngài bước mạnh đến nỗi in hằn vết chân lên một tảng đá, nơi đây khi hàng năm trong kỳ hội tháng ba có cuộc đua thuyền, thuyền bắt đầu khởi hành.

goi-y-mot-so-le-hoi-xuan-2025-dac-sac-tai-phu-tho-8-1400

Lễ hội Bạch Hạc diễn ra trong 3 ngày: Ngày đầu bơi dạo để kiểm tra chải; ngày hai các giáp đưa kiệu xuống chải bơi ra sông Hồng đón các thần về; ngày 3 bơi chính để đọ sức giữa các giáp. Trong lễ hội có trò thi tung còn ở Đền Cả, lễ tiến còn, ngâm thơ còn và cúng cơm còn. Ngày cuối lễ hội có lễ hạ còn và cướp còn cầu may.

Tục cướp còn diễn ra trong thời kỳ mùng 3 tháng Giêng là thú vui đặc biệt của dân làng; vào ngày này ngay cả dân chúng các xã lân cận cũng kéo nhau tới đây để xem và đôi khi cũng tham dự cuộc cướp cầu. Nhìn chung các trò chơi và tế lễ không khác gì ở những ngày hội xuân, hội Thu khác miền Bắc.

Hội phết Hiền Quan

Hội phết Hiền Quan là một lễ hội xuân của xã Hiền Quan, huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ. Lễ hội này thường được tổ chức từ ngày 12 đến 13 tháng Giêng hằng năm, trong đó chính hội là ngày 13. Lễ hội được tổ chức nhằm tôn vinh tinh thần thượng võ và tưởng nhớ hai vị thành hoàng là Thiều Hoa công chúa - một nữ tướng dưới thời Hai Bà Trưng có công đánh giặc và Mộc Trang đại vương thời nhà Đinh có công dẹp loạn 12 sứ quân.

goi-y-mot-so-le-hoi-xuan-2025-dac-sac-tai-phu-tho-7-1402

Hội phết Hiền Quan thường có 4 phần: Rước kiệu, tế lễ, kéo quân, đánh phết diễn ra ở đình Hiền Quan - nơi thờ tự Đức Ông Lý Mộc Trang và đền Hiền Quan - nơi thờ Thiều Hoa công chúa. 

Tại lễ rước kiệu, trên kiệu là các sắc phong, bài vị, quả Phết, quả Chúi được cất giữ trong cung cấm của đình làng từ ngày mùng 10 tháng 10 âm lịch. Kiệu được khiêng từ đình ra đền do các binh sĩ mình mặc áo giáp hộ tống. Sau lễ rước kiệu là phần tế lễ và lễ kéo quân. Cuối cùng sẽ là rước phết ra đồng để mọi người giành lấy.

Lễ hội Trò Trám

Lễ hội Trò Trám (hay lễ hội "Linh tinh tình phộc") là lễ hội xuân diễn ra vào ngày 11, 12 tháng Giêng tại xã Tứ Xã, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. Đây là lễ hội mang tín ngưỡng phồn thực cổ xưa của người Việt suy tôn thần bản thổ. 

Miếu Trò đóng cửa quanh năm, chỉ mở đúng vào đêm 11, rạng sáng ngày 12 tháng Giêng để thực hiện nghi lễ cầu sinh thực khí. Trong miếu thờ linh vật (dân gian gọi là Nõ - Nường) của tín ngưỡng phồn thực - tín ngưỡng khởi nguyên và sơ khai của các dân tộc người trên trái đất, trong đó có dân tộc Việt. 

goi-y-mot-so-le-hoi-xuan-2025-dac-sac-tai-phu-tho-6-1411

Lễ hội bắt đầu với trò diễn "Tứ dân chi nghiệp", còn gọi là "bách nghệ khôi hài" - một màn kịch dân gian vui nhộn khắc họa bốn nghề chính trong đời sống là sĩ, nông, công, thương. Tiếp đến phần tế lễ của các cụ cao niên trong làng từ 22h30 đến 11h00 ngày 12 tháng Giêng. Điểm hấp dẫn trong lễ hội này là "lễ Mật" được thực hiện vào 0h00 ngày 12 tháng Giêng tại miếu Trò. 

Lễ hội đền Hùng

Lễ hội đền Hùng là lễ hội lớn nhất trong các lễ hội truyền thống ở Phú Thọ. Lễ hội đền Hùng cũng là một sự kiện văn hóa quan trọng nhất của dân tộc Việt Nam. Lễ hội diễn ra từ ngày 6/3 đến hết ngày 10/3 âm lịch.

Lễ hội đền Hùng có nghĩa sâu sắc đối với đời sống tâm linh của người Việt Nam, được tổ chức để tưởng nhớ và tôn vinh công lao dựng nước và giữ nước của các vị vua Hùng. Đồng thời thể hiện tinh thần đoàn kết toàn dân trong việc giữ gìn và bảo tồn những truyền thống văn hóa cao đẹp. Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương cũng đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam công nhận trở thành di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. 

goi-y-mot-so-le-hoi-xuan-2025-dac-sac-tai-phu-tho-5-1417

Những nghi thức quan trọng trong phần lễ:

- 1/3 - 5/3 âm lịch: lễ dâng hương của các đại diện đến từ huyện, thành thị ở khu vực gần đền thờ. 

- 6/3 âm lịch: Lễ Giỗ Đức quốc tổ Lạc Long Quân và Lễ Dâng hương tưởng niệm Tổ Mẫu Âu Cơ. 

- 7/3 âm lịch: các địa phương tiến hành lễ Rước Kiệu về Đền Hùng. 

Ngày lễ chính 10/3 âm lịch: Lễ dâng hương tại các di tích thờ Hùng Vương cùng danh tướng danh nhân trên địa bàn tỉnh Phú Thọ; Lễ dâng hương được thực hiện tại bức tượng Phù Điêu “Bác Hồ nói chuyện với cán bộ và chiến sỹ Đại đoàn quân tiên phong”.

Xem thêm: Du xuân 2025: 6 lễ hội đặc sắc của đồng bào các dân tộc vùng cao Lào Cai

Bình luận
Mới nhất
Vui lòng để bình luận.

Tin liên quan

Trong hành trình khám phá dải đất hình chữ S xinh đẹp, bạn đừng bỏ qua chuyến hành hương về đất Tổ trải nghiệm du lịch tâm linh Phú Thọ...

Du lịch tâm linh Phú Thọ: Hành hương về với cội nguồn, chạm sâu vào giá trị văn hóa Lạc Việt
0 Bình luận

Mùng 1 Tết Ất Tỵ 2025, người dân có thể tới một số đền, chùa linh thiêng ở Phú Thọ để cầu bình an, may mắn cho gia đình và người thân.

Gợi ý những điểm xuất hành đầu xuân Ất Tỵ 2025 của người Phú Thọ
0 Bình luận

Du lịch tâm linh Hà Nam thực sự bùng nổ khi vùng đất này vừa dành được giải thưởng Du lịch thế giới hạng mục “Điểm đến văn hóa địa phương hàng đầu thế giới” năm 2024. Đây là "tọa độ" du lịch tâm linh linh thiêng dành cho du khách về hành hương, vãn cảnh.

Du lịch tâm linh Hà Nam: Lạc bước giữa chốn linh thiêng nơi 'đất mẹ anh hùng'
0 Bình luận


Bài mới

Tôi đã chinh phục thành công 'nóc nhà thế giới' Everest và trở thành người Việt đầu tiên chạm đỉnh Lhotse

Tôi đã dành 2 năm để chuẩn bị tài chính, sức bền, đồng thời tìm kiếm sự hỗ trợ từ công ty tổ chức leo núi Adventure 14 Summit để "hiện thực hóa" ước mơ "chạm đỉnh".

Quynh Anh
Quynh Anh 19 giờ trước
Lần đầu đến Pù Luông - chạm vào sự bình yên giữa đại ngàn

Có những nơi, ta chỉ cần đặt chân đến lần đầu là đã đủ để nhớ cả đời. Với tôi, khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông (Thanh Hóa) chính là một nơi như thế.

Quynh Anh
Quynh Anh 2 ngày trước
Một sáng ở làng chài Nhơn Lý - lát cát bình yên giữa vùng đất Quy Nhơn rực nắng

Khi nhiều người vẫn còn say giấc giữa phố thị, làng chài Nhơn Lý đã rộn rã âm thanh của ngày mới. Nơi đây, bình minh không cần tiếng chuông báo thức. Biển cả với nhịp điệu của mình chính là người "đánh thức" sớm nhất, sớm hơn cả mặt trời. 

Mai Anh Nguyễn
Mai Anh Nguyễn 3 ngày trước
Sủng Là - Viên ngọc ẩn giữa lòng cao nguyên đá

“Có những nơi không cần quá nhiều lời, chỉ cần một lần đặt chân đến là đã ghi dấu mãi trong tim. Với tôi, Sủng Là chính là một nơi như thế".

Mai Anh Nguyễn
Mai Anh Nguyễn 3 ngày trước
Cặp vợ chồng gốc Việt bán nhà tiền tỷ, dắt 3 con thơ đi thưởng thức đời sống 'du mục'

Anh Vũ và chị Ngọc - một gia đình gốc Việt đang có cuộc sống dư dả tại Mỹ đã đưa ra quyết định đầy táo bạo: Bán hết nhà cửa, dắt con thơ đi sống đời du mục trên chiếc RV.

Quynh Anh
Quynh Anh 6 ngày trước
Tôi dành một năm đi xuyên Việt và sống du mục

Hành trình xuyên Việt và sống du mục của tôi bắt đầu từ khoảnh khắc tôi rời khỏi bàn làm việc, rời khỏi phố xá  xô bồ, hướng về phương Nam, băng qua những cung đường ven biển, rừng xanh thẳm và những con suối róc rách chảy quanh đồi...

Mai Anh Nguyễn
Mai Anh Nguyễn 7 ngày trước
Trở lại Cát Bà sau 5 năm: Vẫn là biển xanh ấy, nhưng mình đã khác

Không phải một kế hoạch từ trước, chỉ là một buổi chiều ngồi nhìn thành phố mệt nhoài, tôi bỗng nhớ đến mùi biển mằn mặn, nhớ đến những vách đá sừng sữa, nhớ đến đôi dép lê mòn gót chạy tung tăng ở bãi Cát Cò năm nào. Và thế là tôi xách balo lên và đi... 

Một ngày ở núi Bà Đen: Chiêm bái xá lợi Đức Phật, gieo trồng hạt giác ngộ

Biết tin núi Bà Đen là nơi đặt xá lợi Đức Phật từ ngày 8/5 đến 13/5, tôi đã gác lại mọi công việc để dành trọn một ngày hành hương lên núi chiêm bái, lễ Phật...

Măng Đen - Lần đầu gặp gỡ mà ngỡ như đã thương nhau từ lâu

Mình vừa có một chuyến đi 3 ngày 2 đêm đến Măng Đen - nơi mà mình phải thốt lên: Tại sao đến giờ mới biết đến chốn thần tiên này?

Cô gái Việt độc hành chinh phục bộ đôi núi lửa sát thủ Ijen và Bromo ở Indonesia

Độc hành chinh phục bộ đôi núi lửa sát thủ Ijen và Bromo ở Indonesia là một hành chinh đáng nhớ trong thanh xuân tươi đẹp của Ly Phuong Thanh. 

5 'day' đầy thử thách và thú vị trên đường Trường Sơn Tây không bóng người

29 tuổi, tôi chính thức chinh phục được cung đường Trường Sơn Tây. Hành trình của tôi bắt đầu từ Hà Nội đến Khe Sanh (Quảng Trị) kéo dài trong "5 day" (5 ngày) với nhiều thử thách nhưng cũng đầy những trải nghiệm thú vị.

Khám phá văn hóa dân tộc Pu Péo - một trong những dân tộc ít người nhất Việt Nam

Dân tộc Pu Péo sinh sống ở Hà Giang với số lượng dân cư ít ỏi. Theo điều tra dân số, hiện dân tộc Pu Péo có 903 người và là một trong 5 dân tộc thiểu số dưới 1000 người ở Việt Nam.

Ông Tây và ký ức 'dẫn lối' du khách nước ngoài đến Việt Nam thời mở cửa

Sau lần đầu tiên đến Việt Nam cách đây 30 năm, Mark Bowyer đã si mê mảnh đất đang ôm trong mình nhiều vết thương hậu chiến tranh. Ông bất mọi lời khuyên từ người thân để tìm cách đưa du khách Australia đến thăm Việt Nam.

Tôi tự hào khi phượt đủ 3 nước Đông Dương, trekking được 39 đỉnh núi

Đối với tôi, đam mê dịch chuyển là không có tuổi. Tôi bắt đầu hành trình đi thật xa của mình khi bước sang ngưỡng 50 tuổi và hiện tại, ở tuổi 60, tôi đã phượt đủ 3 nước Đông Dương, trekking 39 ngọn núi.

Trải nghiệm nhớ đời: Tôi bị đánh thuốc mê và cướp tiền bạc ở Philippines

Những tưởng 24 giờ quá cảnh ở Manila (Philippines), tôi sẽ có những kỷ niệm đẹp. Nhưng không, thay vào đó là trải nghiệm nhớ đời: Tôi bị đánh thuốc mê và cướp tiền bạc.

Trải nghiệm khó quên: 20 tuổi, một mình đi xuyên Việt và trải nghiệm qua đêm ở nghĩa địa

Trong chuyến hành trình xuyên Việt ở tuổi 20, tôi đã làm một điều mà chắc có lẽ ít người dám làm: Ngủ qua đêm ở nghĩa địa. Nghĩa lại vẫn thấy rợn da gà.

Đề xuất