Du lịch tâm linh Bắc Ninh: Hành hương về miền “đất Phật người Tiên”

Đôi nét về du lịch tâm linh Bắc Ninh

Bắc Ninh không chỉ nổi tiếng là cái nôi của Dân ca Quan họ, nơi đây còn là vùng đất lưu giữ nhiều giá trị lịch sử, tâm linh, tín ngưỡng đặc thù. Ít có miền quê nào lại có kho tàng di tích lịch sử, văn hóa đặc sắc, đồ sộ như xứ Kinh Bắc với 1.589 di tích lịch sử, trong đó có 4 di tích quốc gia đặc biệt và 547 lễ hội truyền thống, 44 làng Quan họ gốc, 62 làng nghề truyền thống.

Vùng đất Bắc Ninh cũng là nơi truyền nhập Phật giáo sớm nhất ở nước ta. Từ xa xưa, nơi đây đã là trung tâm Phật giáo với nhiều ngôi chùa nổi cổ nổi tiếng như chùa Dâu, chùa Phật Tích, chùa Dạm, chùa Tiêu Sơn,… Tại các di tích chùa cổ này hiện đang lưu giữ những đồ vật cổ nổi tiếng của Phật Giáo như tượng Phật Tứ Pháp vùng Dâu, tượng Quan Âm thiên thủ thiên nhãn,…

Không chỉ đạo Phật phát triển, xứ Kinh Bắc này còn là cái nôi của tín ngưỡng thờ Thánh Tam Giang với hàng trăm làng thờ như đền Xà, đình Quan Đình, đình Phù Lưu,… Bắc Ninh cũng là nơi thờ tự của nhiều anh hùng lịch sử có có công với đất nước như đền Đô, đền Bà Chúa Kho, lăng Kinh Dương Vương,…

Với những tiềm năng sẵn có ấy, tỉnh Bắc Ninh đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách khuyến khích du lịch Bắc Ninh phát triển như đầu tư kinh phí bảo tồn di tích, khuyến khích đầu tư cơ sở lưu trú, tích cực quảng bá văn hóa địa phương,.. Chính điều này đã thúc đẩy du lịch tâm linh Bắc Ninh phát triển bùng nổ trong thời gian qua, trở thành địa điểm du lịch tâm linh văn hóa nổi bật ở miền Bắc.

Thời gian lý tưởng để đi du lịch tâm linh Bắc Ninh

Bắc Ninh là vùng có khí hậu nhiệt đới gió mùa, chia thành 4 mùa rõ rệt xuân – hạ - thu – đông giống như hầu hết các tỉnh thành phía Bắc Việt Nam. Nhìn chung, khí hậu Bắc Ninh khá ôn hòa, thuận tiện cho du khách ghé đến bất kỳ thời điểm nào trong năm. Tuy nhiên, nếu muốn có một chuyến du lịch tâm linh Bắc Ninh trọn vẹn, tuyệt vời thì du khách nên sắp xếp đi vào mùa xuân và mùa thu.

• Mùa xuân (từ tháng 1 đến tháng 3): thời tiết mùa xuân khá dễ chịu, mát mẻ, rất tiện cho du khách ghé đến du xuân, vãn cảnh đền chùa, trải nghiệm văn hóa tâm linh tại Bắc Ninh. Đặc biệt, mùa xuân cũng là mùa của lễ hội được tổ chức quy mô, chu đáo với các nghi thức uy nghiêm, trang trọng như rước sách, tế lễ, dâng hương,…
• Mùa thu (từ tháng 9 đến tháng 11): thời tiết mùa thoáng đãng, trong lòng rất thích hợp để du khách du lịch Bắc Ninh, tận hưởng những cảnh quan tuyệt đẹp tại làng quê Kinh Bắc. Khoảng thời gian này ở Bắc Ninh cũng có những hội làng lớn vô cùng náo nhiệt, du khách có thể đến để trải nghiệm, tìm hiểu sâu hơn về những phong tục tập quán, nghi lễ cổ truyền của vùng đất này.

Cách di chuyển đến Bắc Ninh

Bắc Ninh là tỉnh thành nằm ở phía Bắc Việt Nam, chỉ cách Hà Nội gần 40km nên việc di chuyển đến Bắc Ninh rất thuận lợi, dễ dàng.

Với những bạn ở những tỉnh thành xa tại miền Nam hay miền Trung, du khách có thể đi máy bay hoặc xe khách tới Hà Nội. Từ Hà Nội, bạn có thể di chuyển bằng nhiều phương tiện tới Bắc Ninh.

• Xe ô tô, xe máy: Từ Hà Nội bạn có thể di chuyển theo đường quốc lộ 1A hoặc 1B từ trung tâm Hà Nội. Thời gian duy chuyển thường mất khoảng 1h-1h30p tùy thuộc vào lưu lượng giao thông và điều kiện thời tiết.
• Xe bus: Bạn có thể bắt các tuyến bus 10A, 52A, 212,… để đến Bắc Ninh. Thời gian di chuyển khoảng 45-60p, tần suất 15p/chuyến. Giá vé từ 10.000 – 40.000 đồng/lượt.
• Xe khách: Bạn có thể bắt xe khách tại bến xe Mỹ Đình để đến Bắc Ninh. Giá vé xe khách thường dao động từ 50.000 – 70.000 đồng/vé, tùy vào từng hãng xe. Một số nhà xe bạn có thể tham khảo: Phúc Xuyên, Đức Phúc,…
• Xe hợp đồng: Nếu đi đông, bạn có thể thuê xe hợp đồng để di chuyển đến Bắc Ninh cho thuận tiện. Cưới phí thông thường sẽ từ 85.000 đồng/người/chuyến cho xe 7 chỗ, 100.000 đồng/người/chuyến cho xe 5 chỗ, 250.000 đồng/người/chuyến cho xe ghép.

Lưu trú tại Bắc Ninh

Du lịch Bắc Ninh hiện nay đang phát triển nên cơ sở, dịch vụ lưu trú tại đây cũng rất phát triển. Tại đây có rất nhiều khách sạn, nhà nghỉ từ cao cấp tới bình dân có thể đáp ứng đầy đủ nhu cầu nghỉ ngơi của du khách.

Một số khách sạn/nhà nghỉ nổi tiếng tại Bắc Ninh bạn có thể tham khảo:

• Mường Thanh Luxury Bắc Ninh - 395 Ngô Gia Tự, Phường Tiền An, TP. Bắc Ninh, Bắc Ninh
• Center Hotel Bắc Ninh - 28 Dương Vương, Phường Vũ Ninh, TP. Bắc Ninh, Bắc Ninh
• Khách sạn và Spa Mandala - Đường Kinh Dương Vương, Phường Suối Hoa, TP. Bắc Ninh, Bắc Ninh
• Khu Nghỉ Dưỡng Phoenix Bắc Ninh - Đồi Pháo Thủ, Khu 6, Phường Đáp Cầu, TP. Bắc Ninh, Bắc Ninh
• Khách Sạn & Spa Le Indochina Bắc Ninh - 45 Nguyễn Đăng Đạo, Phường Suối Hoa, TP. Bắc Ninh, Bắc Ninh
• Khách sạn Gia Bảo - 20 Lý Thánh Tông, Phường Đồng Nguyên, TP. Từ Sơn, Bắc Ninh
• Tu Son Luxury Hotel - 48 Vườn Hoa Zone, Phường Đồng Ngân, TP. Từ Sơn, Bắc Ninh
• Grand Phoenix Hotel Bắc Ninh - 25 Lý Thái Tổ, Ngã Sáu, TP. Bắc Ninh, Bắc Ninh

Các địa điểm du lịch tâm linh Bắc Ninh

Chùa dâu

Địa chỉ: xã Thanh Khương, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh

Chùa Dâu là một trong những ngôi chùa cổ nhất Việt Nam với niên sử tồn tại gần 1800 năm tuổi và là nơi khởi nguồn của đạo Phật. Chùa Dâu là địa điểm du lịch tâm linh nổi tiếng của Bắc Ninh, hàng năm nơi này thu hút rất đông du khách trong và ngoài nước đến hành hương, tham quan, vãn cảnh, tìm hiểu về giá trị lịch sử.

Chùa Dâu còn có tên gọi khác là chùa Cả, Cổ Châu tự, Diên Ứng Tự hay Pháp Vân tự. Năm 2013, ngôi chùa này đã được chứng nhận là Di tích Quốc gia đặc biệt. Chùa được xây dựng leo lối kiến trúc “nội Công ngoại Quốc”, nổi bật nhất trong các công trình của chùa Dâu là tòa tháp Hòa Phong được xây bằng gạch nung già, cao 15m, bên trong có treo một quả chuông đồng và một chiếc khánh đúc.

Chùa Phật Tích

Địa chỉ: xã Phật Tích, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh

Chùa Phật Tích hay còn được gọi là chùa Vạn Phúc, vào thời triều Lý – Trần chùa được coi là Quốc tự - Trung tâm Văn hóa Phật giáo của Đại Việt. Sau chiến tranh chùa bị phá hủy khá nhiều, đến năm 1959 nhà nước ta đã cho xây dựng lại dựa trên những nền móng và những di vật còn sót lại. Tuy các di vật còn lại không nhiều nhưng chúng đều là những bảo vật quốc gia, mang ý nghĩ lịch sử, văn hóa và mỹ thuật vô giá. Năm 1962, nhà nước ta đã công nhận chùa Phật Tích là Di tích lịch sử văn hóa quốc gia.

Chùa Phật Tích được thiết kế theo lối “nội công ngoại quốc”. Sân chùa Phật Tích là nơi gắn liền với sự tích “Từ thức gặp tiên”. Chùa có 5 gian bảo thờ Phật, đức A Di Đà và các vị tam thế,  7 gian thờ Mẫu và 8 gian thờ Tổ. Ngoài ra, chùa Phật tích còn có 7 gian tiền đường dùng để đón tiếp khách gần xa ghé đến. Tại Thượng điện của chùa có đặt một bức tượng Phật A Di Đà được làm bằng đá xanh nguyên khối, cao 2.7m. Đây là bức tượng được điêu khắc từ thời nhà Lý và là bức tượng Phật có niên đại lâu đời nhất tại Việt Nam, được xe là bức tượng Phật mẫu mực, là kiệt tác của mỹ thuật Việt Nam.

Chùa Đại Bi

Địa chỉ: thôn Vạn Ty, xã Thái Bảo, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh

Chùa Đại Bi hay còn được gọi là chùa Tổ hay chùa Tẩy là một trong những địa điểm du lịch tâm linh nổi tiếng ở Bắc Ninh. Trong thư tịch cổ ghi chép lại, chùa được Huyền Quang xây dựng vào năm 1309 trên khu đất đật nằm ở phía tây nhà nhân dịp về quê thăm cha mẹ. Năm 1990, chùa Đại Bi đã được nhà nước công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia. Sau nhiều lần trùng tu, tôn tạo đến nay chùa vẫn lưu giữ lại được dấu kiến trúc của thời Lê – Nguyễn.

Khuôn viên của chùa Đại Bi được chia làm 4 khu vực gồm: khu tam bảo, tiền đường, hậu cung và khu đền thờ Tổ. Ngoài đến cúng bái, hành hương, tham quan vãn cảnh chùa, cảm nhận dòng lịch sử thăng trầm, linh then nơi mái ngói nhuốm màu rêu phong thì du khách có thể sắp xếp thời gian đến chùa vào Lễ hội chùa Đại Bi vào 21 tháng giêng. Đây là một ngày hội lớn được tổ chức long trọng, quy mô để tưởng nhớ công lao và ân ức của những vị thiền sư và cầu mong cho một năm mưa thuận gió hòa.

Đền Bà Chúa Kho

Địa chỉ: Làng Cổ Mễ, phường Ninh Vũ, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh

Được xây dựng từ thời nhà Lý, Đền Bà Chúa Kho là một trong những địa điểm du lịch tâm linh nổi tiếng tại Bắc Ninh, được rất nhiều du khách ghé đến chiêm bái, dâng hương và hành lễ. Đền được xây dựng để tưởng nhớ và thờ phụng Bà Chúa Kho, người có công rất lớn trong việc giúp khai dân lập ẩn, khai khẩn đất nông nghiệp dưới thời nhà Lý.

Đền Bà Chúa Kho có 2 khu vực chính là Tiền tế - nơi dâng hương trước khi vào lễ ở chính điện và Hậu cung 3 gian gồm Tứ Phủ Công Đồng, Đệ Nhị Cung, Đệ Nhất Cung và Cung cấm của Bà Chúa Kho. Đền Bà Chúa Kho gắn với ghi thức “vay vốn”: Đầu năm, những người làm ăn kinh doanh, buôn bán sẽ tìm đến để “vay vốn”, xin lộc làm ăn, cầu cho một năm sung túc, phát đạt. Cuối năm, các gia chủ sẽ quay lại đến để “trả lễ”, cảm ơn sự ban bước của thánh thần. Hằng năm, vào mùng 1 và mùng 3 tháng 3 âm lịch, người dân lại tổ chức lễ hội đền Bà Chúa Kho, đến du lịch Bắc Ninh vào thời điểm này du khách được hòa mình vào không khí trang nghiêm, cổ kính của các nghi lễ tế truyền thống.

Chùa Bút Tháp

Địa chỉ: xã Đình Tổ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh

Chùa Bút Tháp hay còn có tên gọi khác là Ninh Phúc tự là một trong số ít ngôi chùa còn giữ được vẻ đẹp sơ khai lúc ban đầu hiện nay. Chùa được xây dựng vào khoảng thế kỷ 17 thời Hậu Lê với lối kiến trúc điển hình thời ấy là “Nội công ngoại quốc”, các công trình tại chùa được bố trí cân bằng, chặt chẽ ở khu vực trung tâm.

Bên cạnh giá trị lịch sử, kiến trúc, hiện trong chùa Bút Tháp còn lưu giữ 4 Bảo vật quốc gia là Tượng Phật bà Quan âm nghìn mắt nghìn tay, Tượng Tam Thế, Tòa Cửu phẩm Liên Hoa và Hương Án. Với những giá trị lịch sử văn hóa độc đáo, chùa Bút Tháp đã được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia. Hiện chùa Bút Tháp đang là địa điểm du lịch tâm linh nổi tiếng của vùng Kinh Bắc. Ngoài đến chiêm bái, hành hương du khách cũng có thể ghé đến chùa vào ngày 24 tháng 3 âm lịch để tham gia lễ hội chùa Bút Tháp. Đây là một lễ hội lớn với nhiều nghi lễ cổ truyền và các trò chơi dân gian hấp dẫn.

Chùa Dạm

Địa chỉ: phường Nam Sơn, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh

Theo sử sách ghi chép lại, chùa Dạm là do đích thân Nguyên Phi Ỷ Lan chọn địa điểm và hưng công xây dựng vào năm 1086, đến năm 1094 thì hoàn thành. Nơi đây từng được coi là Trung tâm Phật giáo lớn nhất của Đại Việt và được vua Lý Nhân Tông ban tên là Cảnh Long Đồng Khánh. Với gần hơn 1000 năm lịch sử, chùa Dạm là một trong những địa điểm tâm linh nổi tiếng của Bắc Ninh.

Trải qua nhiều biến cố, thăng trầm của lịch sử, chùa Dạm đã bị phá hủy nhưng vẫn giữ được 2 bảo vật là tượng Nguyên Phi Ỷ Lan và Vua Lý Nhân Tông. Hiện tại, 100 gian xưa của chùa được thay bằng 3 gian điện nhỏ để thờ thần Phật và 3 gian đền để thờ 2 cổ vật còn sót lại. Lễ hội chùa Dạm được tổ chức vào mùng 8 tháng 9 âm lịch hàng năm với tục rước kiệu thành hoàng vô cùng long trọng.

Ăn gì khi đi du lịch Bắc Ninh

Bắc Ninh không chỉ nổi tiếng với nền văn hóa đặc sắc, những công trình di tích cổ xưa mà còn là địa phương có nền ẩm thực phong phú với những món ăn mang đậm hồn quê, bình dị. Dưới đây là một số đặc sản bạn nhất định phải thử khi đến vùng quê Kinh Bắc này:

Bánh phu thê Đình Bảng

Bánh phu thê là một trong những món bánh đặc sản nổi tiếng của Bắc Ninh. Bánh được gói bằng lá dong rồi luộc lên nên có mùi thơm nhẹ nhàng. Bên trong bánh là sự kết hợp dẻo thơm của phần vỏ được làm từ gạo nếp cái hoa vàng và phần đậu xanh bùi ngậy, xen lẫn với vị béo của cùi dừa, hạt sen. Tất cả hòa quyện làm thành hương vị rất riêng của món bánh phu thê Đình bảng.

Địa chỉ bán bánh phu thê Đình Bảng ngon:

• Bánh Lụa Xuân -  số 70D Ngõ 30, Đình Bảng, Từ Sơn, Tỉnh Bắc Nin
• Bánh Phu Thê Minh Thu - Số 6 Phố Thượng, Đình Bảng, Từ Sơn, Tỉnh Bắc Ninh.
• Bánh Phu Thê Bé Tràng - Số 1 Khu phố Bà La, Đình Bảng, Từ Sơn, Tỉnh Bắc Ninh.

Bánh tẻ làng Chờ

Bánh tẻ làng Chờ hay còn được gọi là bánh răng bừa, là đặc sản nổi tiếng của vùng đất Yên Phong. Món ăn được làm từ nguyên liệu vô cùng dân dã là bột gạo tẻ, lá dong, mộc nhĩ, thịt lợn. Để làm ra được loại bánh tẻ đúng vị, thơm ngon bà con làng Chờ phải dùng loại gạo tẻ có mùi thơm, độ dẻo vừa phải để làm nguyên liệu. Món này ngon nhất là khi ăn nóng.

Địa chỉ bán bánh tẻ làng Chờ ngon: Ngô Nội, Tiên Trà, Phù Lưu, Nghiêm Xá…

Bánh khúc làng Diềm

Bánh khúc làng Diềm là một trong những món ẩm thực đặc sắc tại Bắc Ninh, tuy là thức quà dân dã nhưng không kém phần hấp dẫn, ngon miệng. Bánh được làm từ những nguyên điệu rất dân dã là nếp cái hoa vàng, lá khúc và nhân đậu xanh, thịt lợn mỡ. Khi ăn, sự dẻo thơm của nếp và lá khúc, kết hợp với vị béo bùi của đậu xanh và thịt mỡ, hòa với vị dẻo của vỏ bánh khiến người ăn cứ mãi thòm thèm.

Địa chỉ bán bánh khúc làng Diềm ngon: những cửa hàng tại làng Diềm, Viêm Xá, Bắc Ninh. Giá bánh thường giao động từ 5.000 – 10.000 đồng/cái.

Nem làng Bùi

Nếu đã có dịp du lịch Bắc Ninh thì bạn đừng bỏ qua món nem làng Bùi nức tiếng một phương này. Nem làng Bùi hay còn được gọi là nem thính, được làm từ thịt lợn và gạo rang xay nhuyễn. Khi ăn sẽ được dùng kèm với lá sung, chấm cùng tương ớt để hương vị thêm phần trọn vẹn.

Địa chỉ bán nem làng Bùi ngon: Bạn có thể mua nem bùi chuẩn vị tại làng Bùi Xá, xã Ninh Xá, huyện Thuận Thành.

Gợi ý lịch trình du lịch tâm linh Bắc Ninh

6h00: Xuất phát từ Hà Nội đến chùa Bút Tháp. Chùa nằm ở thôn Bút Tháp, xã Đình Thôi, huyện Thuận Thành. Chùa Bút Tháp được xây dựng vào thế kỷ 17,  là một trong những ngôi chùa cổ được xem là danh lam cổ tự đẹp nhất vùng đồng bằng châu thổ Bắc Bộ. 

9h30: Di chuyển đến chùa Dâu, là một trong những ngôi chùa cổ nhất Việt Nam và là nơi khởi nguồn của đạo Phật. Trải qua nhiều biến đổi, thăng trầm lịch sử, nơi đây vẫn là điểm đến tâm linh được nhiều Phật tử, du khách ghé đến mỗi khi đi du lịch Bắc Ninh. 

12h00: Nghỉ ngơi và thưởng thức đặc sản Bắc Ninh

13h30: Di chuyển đến chùa Phật Tích hay còn gọi là chùa Vạn Phúc, tọa lạc trên núi Phật Tích thuộc xã Phật Tích, huyện Tiên Du. Năm 1962, chùa được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia. Hằng năm chùa Phật Tích đón rất đông du khách đến tham quan, làm lễ cầu phúc, cầu tài lộc cho gia đình và người thân.

15h00: Di chuyển đến tham quan Đền Đô, nơi thờ 8 vị vua triều Lý. Trải qua nhiều biến cố thăng trầm, đền đã được trùng tu và mở rộng nhưng vẫn giữ lại hình dáng và kiến trúc cũ ban đầu. Hơn 1000 năm nay, Đền Đô vẫn luôn được xem là nơi linh thiêng, hội tụ linh khí đất trời, là nơi để nhân dân đến cầu phúc.

16h30: Quay trở về Hà Nội, kết thúc lịch trình du lịch tâm linh Bắc Ninh 1 ngày.

Những lưu ý khi đi du lịch tâm linh Bắc Ninh

Do các điểm trong chuyến du lịch tâm linh Bắc Ninh đều là những ngôi chùa, đền nổi tiếng, linh thiêng nên các bạn nhớ lưu ý một số điểm sau để chuyến đi của mình được vui vẻ, thuận lợi nhé:

• Trang phục nên kín đáo, lịch sự, phù hợp với thuần phong mỹ tục nơi đền chùa
• Khi đi lại trong đền chùa nhớ phải cẩn thận, ăn nói nhẹ nhàng, tránh ồn ào, nô đùa làm ảnh hưởng đến vẻ thanh tịnh của đền chùa và những người xung quanh.
• Nên bỏ tiền công đức vào hòm công đức, tránh bỏ lên các tượng Phật làm mất mỹ quan khu đền chùa.
• Đi vào những dịp lễ hội đông đúc bạn không nên mang theo trang sức đắt tiền, tiền bạc lớn trong người để tránh bị mất cắp, trộm cướp.
• Ưu tiên mang giày thể thao hoặc giày bệt để dễ tham quan vãn cảnh chùa.
• Tuyệt đối không nói tục, chửi thề hay có hành vi thiếu tôn trọng tại những nơi linh thiêng như chùa, đền.

Hy vọng với những kinh nghiệm được Người du lịch chia sẻ trên đây du khách sẽ có cho mình một chuyến du lịch tâm linh Bắc Ninh trọn vẹn, ý nghĩa. 

Xem thêm: Du lịch tâm linh Phú Thọ: Hành hương về với cội nguồn, chạm sâu vào giá trị văn hóa Lạc Việt