Đền Cấm Lào Cai: Từ ngôi miếu nhỏ đến Di tích Lịch sử Văn hóa cấp Quốc gia

Đền Cấm Lào Cai tồn tại gần 200 năm gắn liền với công cuộc 3 lần kháng chiến chống quân Nguyên Mông, dưới sự chỉ duy của vua tôi nhà Trần, đặc biệt là vai trò của Trần Quốc Tuấn.

Thu Nga Đỗ Theo dõi

Đến Cấm ở đâu Lào Cai?

Nhắc đến du lịch tâm linh ở vùng đất biên cương Lào Cai là nhắc đến đền Thượng, đền Bảo Hà, đền Cô Tân An, Đền Đôi Cô - Chùa Cam Lộ, đền Mẫu, đền Hằng Phố, đền Mẫu Thượng Ngàn (Sa Pa), Quần thể văn hóa tâm linh Fansipan... Nhưng ít ai biết được, ở thành phố Lào Cai còn có một ngôi đền gần 200 tuổi, gắn liền với công cuộc 3 lần kháng chiến chống quân Nguyên Mông, đó là đền Cấm.

den-cam-lao-cai-o-dau-va-den-cam-lao-cai-tho-ai-0-1403
Đền Cấm nằm trên một quả đồi nhỏ ở trung tâm thành phố Lào Cai

Đền Cấm tọa lạc ở thôn Soi Mười, xã Vạn Hòa (nay là tổ 13, phường Phố Mới), thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai. Đền Cấm nằm dưới chân quả đồi thấp, xung quanh cây cối tốt tươi. Trước đền có 3 cây cổ thụ (cây si, cây mít, cây ngọc lan) tỏa bóng mát cho đền tạo nên cảnh quan rất lý tưởng. 

Vào các ngày mùng 1, ngày rằm hằng tháng hay các dịp lễ hội, ngôi đền này thu hút đông đảo nhân dân địa phương, du khách thập phương đến dâng hương cầu mong sự an lành, cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Đền Cấm Lào Cai thờ ai?

Theo ghi chép tại đền, đền Cấm Lào Cai được xây dựng với mục đích để thờ phụng, tưởng nhớ những chiến công oanh liệt của các vị quan binh triều Trần. Đền còn là nơi thờ tự bà chúa Cấm - người được coi là vị thần chữa bệnh cho nhân dân.

den-cam-lao-cai-o-dau-va-den-cam-lao-cai-tho-ai-9-1405
Cổng vào đền Cấm

Năm 1257 Trần Quốc Tuấn hành quân lên biên giới chỉ huy quân phòng thủ chống quân xâm lược Mông Cổ (Thế kỷ XIII) có rất nhiều tướng lĩnh đã ngã xuống vùng đất nơi biên cương này. Đền Cấm được xây dựng để tưởng nhớ 5 binh sĩ nhà Trần (không rõ tên tuổi). Hồi đó khu vực ga (Phố Mới ngày nay) là một cánh rừng nguyên sinh rậm rạp, trong một lần thị sát và chỉ huy phòng thủ biên giới (khoảng năm 1257), tướng Trần Quốc Tuấn đã chọn địa điểm ngôi đền Cấm bây giờ làm trạm quân y tuyến 2 trong phòng thủ biên giới. Sau đó trong các trận chiến đấu, thương binh được đưa về chữa trị dưới cánh rừng này, người dân bản địa lúc đó là người Việt, người Tày và người Giáy cũng đưa người ốm đau vào nhờ quân y chăm sóc giúp.

den-cam-lao-cai-o-dau-va-den-cam-lao-cai-tho-ai
Đền Cấm Lào Cai là nơi thờ phụng những chiến công oanh liệt của các vị quan binh triều Trần và bà cháu Cấm - người được coi là vị thần chữa bệnh cho nhân dân

Vào thời điểm đó, một sự ly kỳ xảy ra. Khi màn đêm buông xuống sẽ có một thiếu nữ diện y phục màu xanh đến bốc thuốc chữa bệnh cho quân lính. Cô chữa bệnh rất tài tình, bất kỳ ai khi dùng thuốc của cô cũng đều trở nên khỏe mạnh rõ rệt, sức lực được cải thiện nhanh chóng. 

Thế nhưng lạ là vào ban ngày khi trời sáng thì không ai thấy bất kỳ dấu vết nào, cũng không ai nhìn thấy cô gái có tài chữa bệnh kia nữa. Thấy vậy, ai ai cũng tin rằng cô gái đó là hiển linh của Mẫu Thượng Ngàn đến giúp quân sĩ cố gắng chiến đấu hết mình để bảo vệ bờ cõi của đất nước. Một thời gian sau khu rừng này được đặt tên là rừng Cấm.

Đền Cấm Lào Cai được xây dựng vào năm nào, mang kiến trúc gì?

Đền Cấm được xây dựng cách đây gần 200 năm. Ban Vào, đền Cấm nằm ở vị trí trung tâm cánh rừng xưa, trước đây là một ngôi miếu nhỏ do quan binh và dân làng cùng tạo tác. Sau này, được chính thức khởi công xây dựng thành ngôi đền từ thế kỷ XVI. Trải qua bao thăng trầm lịch sử, ngôi đền vẫn giữ được một số sắc phong, cây mít cổ thụ. Năm 2001, đền Cấm Lào Cai được Bộ Văn hóa Thông tin Việt Nam cấp bằng công nhận là Di tích Lịch sử Văn hóa cấp Quốc gia. 

den-cam-lao-cai-o-dau-va-den-cam-lao-cai-tho-ai-1
Khuôn viên bên trong đền Cấm Lào Cai

Đền Cấm Lào Cai được xây dựng theo kiến trúc cổ hình chữ Đinh, mái đền xây thành 2 tầng uốn cong hình con thuyền. Đền có 3 dãy nhà chính gồm Đại Diện, nhà Tả Vu và nhà Hữu Vũ. Ngoài 2 dãy nhà Tả Vu, Hữu Vu còn có lầu cô bé bản đền, cậu bé bản đền (cô Cấm, cậu Cấm - người cai quản khu rừng và đền).

Trong khuôn viên đền Cấm Lào Cai có những cây cổ thụ đứng sừng sững có niên đại lên đến hơn trăm năm tuổi. Kề bên khuôn viên là hồ nước xanh phẳng lặng, êm đềm. Tất cả những điều này góp phần tạo nên vẻ đẹp, không gian linh thiêng của ngôi đền. 

den-cam-lao-cai-o-dau-va-den-cam-lao-cai-tho-ai-8-1421
Năm 2001, đền Cấm Lào Cai  được công nhận là Di tích Lịch sử Văn hóa cấp Quốc gia

Bước vào trong đền là gian thờ những nhân vật tâm linh như: Ngũ vị Tôn Ông Triều Trần, ông Hoàng Bảy, ông Hoàng Bơ, ông Hoàng Mười, bà Chúa Thác Mười, bà Chúa Sơn Trang, bà Chúa Cấm, Chầu Lục, Chầu Bát Ngàn, Chầu bé Bắc Lệ, các vị Thánh mẫu, Phật Quan Âm Bồ Tát nghìn mắt nghìn tay. 

Vào năm 2005, đền được tu bổ. Nhưng đến năm 2024, đền xuống cấp khá nghiêm trọng, phần khấu kiện bằng gỗ đã bị mục, mái nhà hư hỏng phải phủ bạt che để tránh dột nước. Nền gạch, bậc thang cũng bị nứt, bong tróc sau nhiều năm. Hiện Lào Cai đang có động thái tích cực để cải tạo, tu bổ đền Cấm.

Lễ hội đền Cấm Lào Cai diễn ra vào tháng mấy, có gì đặc sắc?

Đền Cấm Lào Cai lấy ngày giỗ của 4 quan binh nhà Trần đã anh dũng hi sinh trong cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm để làm ngày lễ hội chính của đền. Đó là ngày Thìn đầu tiên của tháng 7 âm lịch hằng năm. 

Vào ngày chính lễ, đông đảo du khách thập phương đổ về tham quan, dâng hương để bày tỏ lòng biết ơn với các bậc tiền nhân có công với đất nước. Đồng thời cũng mong muốn các ngài hộ trì cho bản thân và gia đình luôn mạnh khỏe, an lành, công việc suôn sẻ.

den-cam-lao-cai-o-dau-va-den-cam-lao-cai-tho-ai-7-1423
Lễ hội đền Cấm diễn ra vào tháng 7 âm hằng năm

Truyền thống của lễ hội này đó là người dân sẽ góp gạo góp thịt để làm lễ "xá tội vong nhân" cho 5 vị binh sĩ. Còn phần hội sẽ được tổ chức với các trò chơi mang đậm tính truyền thống nhưng rất thu hút đông đảo người chơi như ném còn, đánh én... 

Khi đi lễ ở đền Cấm Lào Cai cần phải sắm một mâm lễ bằng tất cả cái tâm của mình để thể hiện sự thành kính. Thông thường, lễ là hoa quả, trầu cau, hương nhanh. Cũng có thể bày trí thêm oản tài lộc. Lễ chỉ cần thành tâm chứ không nặng về vật chất.

Tham quan đền Cấm Lào Cai vào mùa nào đẹp nhất và cách di chuyển ra sao?

Du khách thập phương có thể đến chiêm bái và hành hương tại đền Cấm Lào Cai vào bất kỳ thời điểm nào trong năm. Nếu du khách đến vào dịp chính hội của đền thì sẽ đông đúc hơn và có nhiều hoạt động văn hóa tâm linh ý nghĩa hơn.

Để di chuyển đến đền Cấm, du khách cần đến được thành phố Lào Cai. Nếu chọn đểm bắt đầu là thủ đô Hà Nội thì du khách sẽ di chuyển như sau:

- Đi ô tô khách: Du khách đặt xe và lên xe ở bến Mỹ Đình với nhiều nhà xe khác nhau. Du khách di chuyển lên thành phố Lào Cai bằng cao tốc Nội Bài - Lào Cai. Khi xuống bến xe khách thành phố Lào Cai, du khách bắt xe ôm hoặc taxi để di chuyển đến đền Cấm, khoảng cách không quá xa.

den-cam-lao-cai-o-dau-va-den-cam-lao-cai-tho-ai-6-1424

- Xe ô tô cá nhân: Du khách đi từ trung tâm Hà Nội lên cầu Nhật Tân - Võ Nguyên Giáp sau đó di chuyển theo hướng cao tốc Nội Bài - Lào Cai. Sau đó đến trung tâm thành phố Lào Cai - Cầu Phố Mới - đường Nguyễn Huệ - rẽ phải vào Cao Thắng - rẽ trái đến Nguyễn Tri Phương - Triệu Quang Phục - Hoàng Diệu là đến đền Cấm. 

Văn chầu Cô bé Cấm Sơn ở đền Cấm Lào Cai

Thỉnh mời Cô Bé Cấm Sơn

Lai lâm chứng giảm tâm hương lòng thành

Cảnh địa linh sơn lâm Bắc trấn

Tối linh từ đền Cấm Lào Cai

Sánh tày tiên cảnh Bồng Lai

Tả Long hữu Hổ tụ lai minh đường

Nơi hảo khí âm dương hòa hiệp

Thế địa đồ trùng điệp non xanh

Một tòa đền Cấm anh linh

Sơn Lâm quý địa hách danh Cô Bé Ngàn

Kim đệ tử văn đàn tấu luyện

Thỉnh mời Cô ứng hiện giáng lâm

Khói bay tỏa ngát hương trầm

Các đằng gặp hội long vân phỉ nguyền

Kiềng xuyến bạc quạt tiên hài sảo

Vòng khăn sừng màu áo chàm xanh

Khuyên tai hoa bạc long lanh

Vòng vàng xà tích đai xanh dịu dàng

Điệu tính tẩu vang vang dậy núi

Pí noọng cùng trảy hội non xuân

Sa Pa, Bát Xát cũng gần

Văn Bàn có rượu Nậm Cần thơm cay

Rượu San Lùng men say Bát Xát

Chóe rượu ngô ngào ngạt Bắc Hà

Cơm lam măng sặt hay là

Rầy xôi ngũ sắc lại trà tuyết san

Giận hài sảo băng ngàn vượt suối

Rau sắng cùng rau rớn song mây

Hoa ban lá đắng trên tay

Thong dong nhẹ gót đường mây trở về

Về đền Cấm đan trì tâu dộng

Tấu đan đài Sơn động Mẫu Vương

Châu cung đệ nhất ngọc đường

Thệ nguyền cứu độ muôn phương dân lành

Khách hữu tình đương cơ bệnh khổ

Lòng chỉ thành Mẫu độ Cô thương

Kể khi binh biển bất thường

Đoàn quân gặp buổi tang thương cơ hàn

Bỗng có người áo chàm khăn thắm

Nước suối thần thảo dược độ nguy

Uống xong bệnh khỏi tức thì

Thoắt đà chẳng thấy tiên phi nơi nào

Giấc chiêm bao trăm người như một

Ứng mộng thần đều được bảo cho

Ấy nhờ phép lực Tiên Cô

Phải mau tạ lễ thỉnh Cô Bé Ngàn

Sắm hài sảo tiền vàng võng thẳm

Tâm chí thành kêu khẩn đều linh

Dù ai một dạ chi thành

Lập đàn loan giá phụng hành hầu cô

Dương đuốc tuệ soi cho trần thế

Vượt sông mê thoát bể khổ sầu

Thành tâm kính nguyện khẩu đầu

Xin cô giáng phúc muôn thâu thọ trường.

Xem thêm: Chiêm bái đền ông Hoàng Bảy nghe truyền thuyết về "Thần Vệ quốc" họ Nguyễn

Tin liên quan

Bảo Sái Cổ Tự là ngôi chùa linh thiêng hội tụ linh khí trời đất nằm giữa vùng quê thanh bình của tỉnh Phú Thọ. Đây cũng là nơi tu hành của vị đệ tử thân cận nhất của Phật hoàng Trần Nhân Tông.

Chiêm ngưỡng vẻ đẹp của ngôi chùa 700 tuổi được công nhận là 'Việt Nam linh thiêng cổ tự'
0 Bình luận

Chùa Hà Hà Nội là địa điểm cầu duyên không còn xa lạ đối với người dân thủ đô. Không chỉ quen thuộc với những bạn trẻ tới dâng hương, xin quẻ cầu may, Chùa Hà còn là ngôi chùa cổ gắn với nhiều huyền tích, thu hút phật tử và du khách ghé thăm.

Chùa Hà – Ngôi chùa cầu tình duyên linh thiêng bậc nhất Hà Nội
0 Bình luận

Phủ Tây Hồ là điểm đến tâm linh linh thiêng giữa lòng Thủ đô, thu hút rất nhiều người đến dâng lễ, cầu bình an, may mắn, công danh tài lộc và thanh tịnh cho tâm hồn.

Phủ Tây Hồ - nơi Thánh Mẫu hiển linh
0 Bình luận


Bài mới

Hừng hực không khí 30/4 ở đầu cầu Hà Nội: Hàng loạt di tích, bảo tàng cùng tái hiện hành trình thống nhất qua hàng trăm hiện vật lịch sử

Hòa chung không khí kỷ niệm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, hàng loạt di tích, bảo tàng ở Hà Nội mở cửa trưng bày, tái hiện ký ức hào hùng của dân tộc.

Mai Anh Nguyễn
Mai Anh Nguyễn 20 giờ trước
Ngỡ ngàng trước vẻ đẹp tựa “thiên đường” của bãi biển Hồ Cốc – Bà Rịa Vũng Tàu

Thiên nhiên ưu ái ban cho Bà Rịa Vũng Tàu rất nhiều bãi biển đẹp, trong đó nổi tiếng nhất phải kể đến bãi biển Hồ Cốc, nơi được mệnh danh là thiên đường xanh với cảnh sắc hoang sơ, yên bình.

Diệu Nguyễn
Diệu Nguyễn 22 giờ trước
Mùa bướm bay rợp trời đẹp như chốn cổ tích ở Vườn quốc gia Cúc Phương

Mùa bướm bay rợp trời ở Vườn quốc gia Cúc Phương rơi vào cuối tháng 4 đến cuối tháng 5, sau khi mùa ẩm ướt kết thúc. Du khách đến đây vào ngày thường, nhất là ngày nắng sau mưa để thấy đàn bướm xuất hiện nhiều, lấp lánh dưới ánh nắng.

Mai Anh Nguyễn
Mai Anh Nguyễn 2 ngày trước
9 điều nên làm để hiểu sâu hơn về Hội An

Hội An sẽ trở thành điểm dừng chân dài ngày hơn và có chiều sâu hơn nếu như bạn làm được 9 điều dưới đây.

Mai Anh Nguyễn
Mai Anh Nguyễn 2 ngày trước
Gợi ý 5 cung trekking 'tránh đông' dịp lễ 30/4 - 1/5

Trekking là một trong những lựa chọn du lịch mà bạn có thể cân nhắc cho dịp nghỉ lễ "dài hơi" 30/4 - 1/5. Hãy cùng tham khảo một vài gợi ý cung trekking "tránh đông" dưới đây nhé!

Mai Anh Nguyễn
Mai Anh Nguyễn 3 ngày trước
Ghé thăm Khu Điều dưỡng thương binh TTK Nghệ An để biết hòa bình đáng giá bao nhiêu…

Nhiều năm qua, bằng tất cả tình thương và lòng biết ơn, các cán bộ, nhân viên ở Khu Điều dưỡng thương binh tâm thần kinh Nghệ An luôn nỗ lực chăm sóc những người lính đã hy sinh tuổi thanh xuân… vì tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc.

Diệu Nguyễn
Diệu Nguyễn 4 ngày trước
Ghé thăm ngôi làng gần một thập kỷ “dệt” hồn cho cờ Tổ quốc

Khi cả nước hân hoan hướng tới lễ kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền Nam cũng là lúc những người thợ may cờ Tổ quốc tại làng nghề Từ Vân (xã Lê Lợi, Thường Tín, Hà Nội) bước vào cao điểm sản xuất.

Hồng Anh
Hồng Anh 5 ngày trước
Không phải Philippines, đây là 'giếng trời' vịnh Lan Hạ - kỳ quan nguyên sơ nhất Việt Nam

Giữa vịnh Lan Hạ có một "giếng trời" hiện ra như vòm trời cổ tích đầy nhiệm màu. Nơi đây vẫn hoang sơ, tĩnh lặng và kỳ vỹ đến khó tin...

Mai Anh Nguyễn
Mai Anh Nguyễn 5 ngày trước
Mục sở thị đường hầm bí mật dài 30m trong căn nhà của chiến sĩ biệt động Dương Văn Ten

Đường hầm bí mật dài 30m với 3 lối thoát trong căn nhà của chiến sĩ biệt động Dương Văn Ten là nơi cất giấu vũ khí, che chở cho cán bộ hoạt động cách mạng thời kháng chiến chống Mỹ.

Mai Anh Nguyễn
Mai Anh Nguyễn 6 ngày trước
Khám vẻ đẹp của Hải đăng Mũi Điện Phú Yên – Nơi bình minh thức giấc

Nếu bạn là người yêu thích khám phá thiên nhiên và say mê cái đẹp hoang sơ, bình yên của biển cả, thì Hải đăng Mũi Điện (Mũi Đại Lãnh) tại Phú Yên chắc chắn là điểm đến không thể bỏ lỡ!

Hồng Anh
Hồng Anh 6 ngày trước
Bình minh đầy cá cơm ở làng chài Long Thủy

Bình minh ở làng chài Long Thủy mang một vẻ đẹp bình dị và yên ả, nơi nhịp sống hòa quyện với tiếng sóng vỗ nhẹ nhàng từ biển khởi...

7 Làng chài tuyệt đẹp bạn nhất định phải ghé đến một lần trong đời

Không chỉ đẹp như tranh vẽ, các làng chài này còn mang trong mình nét văn hóa đặc trưng và cuộc sống bình dị, khiến bất kỳ ai cũng phải si mê ngay từ lần đầu ghé thăm.

Tiên Sa Show – Siêu phẩm vũ nhạc kịch đương đại tại Đà Nẵng

Là 1 trong 2 điểm đến văn hóa - giải trí mới nhất tại Đà Nẵng, Tiên Sa Show đang trở thành lựa chọn không thể bỏ lỡ với bất kỳ ai muốn khám phá vẻ đẹp văn hóa địa phương bằng cách hiện đại và độc đáo nhất.

Đi một ngày địa đạo, thấm 'một đời' lịch sử

Đi địa đạo Củ Chi đi em, để tận mắt thấy đất thép khiến cả thế giới phải ngả mũ thán phục, để thấy hòa bình quý giá đến nhường nào!

Cẩm nang khám phá ốc đảo Robinson Nha Trang

Mới chỉ được biết đến trong vài năm trở lại đây nhưng đảo Robinson Nha Trang đã trở thành điểm đến thu hút đông đảo du khách. Nơi đây là điểm đến lý tưởng cho những ai muốn trải nghiệm vẻ đẹp hoang sơ, tận hưởng bầu không khí yên bình.

Cầu vòm Đồn Cả - 'cổng trời' thơ mộng dưới chân đèo Hải Vân

Cầu vòm Đồn Cả được thiết kế tạo thành các khoang mái vòm với những cột đá chống sừng sững. Cầu bắc ngang qua con suối nhỏ cùng đường ray uốn lượn đâm về phía núi tựa như "cổng trời" nhìn ra thảm xanh trùng điệp của đèo Hải Vân... 

Đề xuất