Hải Vân Quan sau trùng tu: Sự hồi sinh của một một biểu tượng lịch sử trên con đường thiên lí Bắc Nam xưa

Hải Vân Quan không chỉ là di tích lịch sử đặc biệt cấp quốc gia mà còn là điểm đến in đậm trong tim du khách bởi vẻ đẹp hùng vĩ, cổ kính và thi vị bậc nhất miền Trung. 

Mai Anh Nguyễn

Hải Vân Quan ở đâu?

Hải Vân Quan tọa lạc trên đỉnh đèo Hải Vân, là ranh giới tự nhiên giữa thành phố Đà Nẵng và tỉnh Thừa Thiên Huế, thuộc dãy Bạch Mã.  Hải Vân Quan cách thành phố Đà Nẵng khoảng 20km về phía Bắc. Nơi đây nằm trên quốc lộ 1A cũ, con đường đèo nổi tiếng quanh co và đẹp bậc nhất miền Trung. 

hai-van-quan-o-dau-va-hai-van-quan-do-ai-xay-dung-0-1121
Hải Vân Quan nhìn từ trên cao xuống

Từ Đà Nẵng hoặc Huế, du khách có thể di chuyển bằng xe máy, ô tô hoặc thực hiện các tour du lịch đông người đến Hải Vân Quan:

Di chuyển bằng xe máy hoặc ô tô cá nhân: 

Đây là cách phổ biến nhất để đến Hải Vân Quan, đặc biệt nếu bạn thích trải nghiệm phượt đèo Hải Vân – một trong những cung đường ven biển đẹp nhất Việt Nam.

  • Từ Đà Nẵng: Xuất phát từ trung tâm thành phố → chạy theo đường Tôn Đức Thắng → rẽ vào Quốc lộ 1A hướng về Huế. Khi đến chân đèo Hải Vân → đi theo đường đèo Hải Vân cũ, không đi qua hầm Hải Vân. Lên đỉnh đèo khoảng 10 km, bạn sẽ đến Hải Vân Quan.
  • Từ Huế: Xuất phát từ trung tâm thành phố Huế → theo Quốc lộ 1A về hướng Nam → khi gần đến hầm Hải Vân, rẽ trái theo đường đèo cũ lên đỉnh. Quãng đường khoảng 60 km.

Lưu ý: Đèo có nhiều khúc cua nguy hiểm, cần kiểm tra xe kỹ, chạy chậm và quan sát kỹ các phương tiện ngược chiều.

hai-van-quan-o-dau-va-hai-van-quan-do-ai-xay-dung-9-1122
Du khách có thể di chuyển bằng nhiền phương tiện khách nhau để đến tham quan Hải Vân Quan

Di chuyển bằng xe máy thuê:

Ở Đà Nẵng, bạn có thể dễ dàng thuê xe máy với giá từ 120.000 – 180.000 đồng/ngày. Đây là lựa chọn tiết kiệm, giúp bạn linh hoạt dừng lại chụp ảnh và ngắm cảnh trên đường đèo.

Đi tour du lịch trọn gói:

Nếu không quen đường hoặc muốn đi an toàn, bạn có thể đặt tour 1 ngày từ Đà Nẵng hoặc Huế, thường sẽ kết hợp: Hải Vân Quan, Vịnh Lăng Cô, Đầm Lập Ân, Làng chài Nam Ô.

Di chuyển bằng tàu hỏa:

Tuyến đường sắt Bắc – Nam chạy xuyên qua đèo Hải Vân, rất đẹp nhưng tàu không dừng trên đỉnh đèo.

Bạn có thể ngắm cảnh đèo Hải Vân từ tàu (nên chọn chuyến đi ban ngày).

Sau đó dừng ở ga gần nhất như ga Lăng Cô (Huế) hoặc ga Kim Liên (Đà Nẵng), rồi đi xe máy hoặc taxi lên đèo.

Du khách nên đi du lịch tham quan Hải Vân Quan từ tháng 3 đến tháng 8 hằng năm. Bởi lúc này trời nắng đẹp, ít mưa, thuận tiện leo trèo. 

Du khách nên đến vào sáng sớm hoặc chiều muộn: Bởi đây là thời điểm săn mây, ngắm bình minh, hoàn hôn đẹp nhất. 

Hải Vân Quan được xây dựng năm nào, mục đích để làm gì?

Theo tìm hiểu, Hải Vân Quan là công trình quân sự mang tính phòng thủ kiên cố được xây dựng vào năm Minh Mạng thứ 7 (1826). Công trình tọa lạc trên đỉnh đèo Hải Vân, ở độ cao 496m so với mực nước biển, nơi giáp ranh giữa địa phận thị trấn Lăng Cô (huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế) và phường Hòa Hiệp Bắc (quận Liên Chiểu, TP Đà Nẵng); cách trung tâm TP Huế khoảng 90km về phía Nam và trung tâm TP Đà Nẵng khoảng 28km về phía Bắc.

Từ thế kỷ 14, dưới thời nhà Trần, đèo Hải Vân đã được coi là vị trí hiểm yếu, có tầm chiến lược hết sức quan trọng trên con đường thiên lí Bắc Nam. Đây là ranh giới tự nhiên giữa hai xứ Thuận Hóa và Quảng Nam.

hai-van-quan-o-dau-va-hai-van-quan-do-ai-xay-dung-8-1124
Hình ảnh Hải Vân Quan dưới thời Nguyễn (ảnh chụp lại)

Kể từ khi các chúa Nguyễn vào làm chủ Đàng Trong, vai trò phòng thủ của đèo Hải Vân càng được coi trọng hơn. Chúa Nguyễn Hoàng (1558 - 1613) đã nhận định đây là "đất yết hầu của vùng Thuận Quảng". Chúa Nguyễn Phúc Chu ((1692 - 1725), năm 1719  khi đi qua đèo Hải Vân đã cảm tác viết bài thơ “Ải lĩnh xuân vân”. Trong đó có câu "Việt Nam hiểm ải thử sơn điên. Hình thế hỗn như Thục đạo thiên” ý nói địa thế cửa ải này của nước Nam ta cũng ngoằn ngoèo, hiểm yếu như đường vào đất Thục của Trung Hoa xưa.

Khi triều Nguyễn được thiết lập, Huế trở thành kinh đô, đèo Hải Vân và núi Hải Vân ngày càng được coi trọng trong việc bảo vệ phía Nam kinh đô. Bởi đây là nơi có thể quan sát toàn bộ khu vực cả ở trên biển và trên đất liền. Đây cũng là yết hầu của con đường độc đạo từ phía Nam ra Huế.

hai-van-quan-o-dau-va-hai-van-quan-do-ai-xay-dung-2-1125

Nhận thức được tầm quan trong của đèo Hải Vân, từ thời Gia Long (1802 - 1820), triều đình đã cho đặt 4 trạm dịch tại huyện Phú Lộc và sửa đường lên đèo Hải Vân. Sang thời Minh Mạng (1820 - 1840) để khuyến khích người dân sinh sống ở vùng núi non hiểm trở này, nhà vua đã ban thưởng cho mỗi nhà dân một lạng bạc và xây đá thành bậc để những đoạn đường dốc dễ đi lại hơn. 

Trước khi xây dựng Hải Vân Quan, đèo Hải Vân được coi là vị trí xung yếu của Thuận Hóa - Phú Xuân - Huế. Nhưng nơi đây chưa có công trình kiến trúc có tầm quan trọng và quy mô lớn nào để phòng thủ cho kinh đô Huế. Vì thế, tháng 2 năm Bính Tuất (1826), vua Minh Mạnh xuống chỉ cho xây dựng công trình phòng thủ quy mô qua đèo Hải Vân. 

Công trình này gồm 2 cửa quan lớn, to cao, bề thế. Cửa trước (nhìn về phía Đà Nẵng) viết ba chữ "Hải Vân Quan", cửa sau (nhìn về phía kinh thành Huế) viết sáu chữ "Thiên hạ đệ nhất hùng quan". Xung quanh được xếp đá làm tường tạo thành một vòng thành cao, kín. Bên trong thành có Trú sở (nhà ở của lính), Vũ khố (khu vũ khí)... 

Kể từ đó, khi ai muốn vượt qua ải Hải Vân đều phải đi qua 1 lần cửa xây bằng gạch vồ theo lối vòm cuốn, giống cửa ở kinh thành Huế, nhưng không có vọng lâu, bên trên cửa là sân thượng dùng để quán sát 4 phía, có xây bậc thang lên xuống. 

hai-van-quan-o-dau-va-hai-van-quan-do-ai-xay-dung-1-1126
Hải Vân Quan trước khi được trùng tu

Công trình xây Hải Vân Quan được xây dựng trong vòng vài tháng ngắn ngủ do phủ Thừa Thiên và tỉnh Quảng Nam cùng thuê dân làm. Sau đó triều đình phái biền binh (lính địa phương) chở súng ống theo viên quan trấn thủ đóng giữ. 

Việc quản lý và canh phòng Hải Vân Quan do Đề đốc Kinh thành quản lý, dưới quyền quan Phủ doãn Thừa Thiên Huế. Sau khi xây dựng xong cửa ải, triều đình phê chuẩn quyền quản lý từ  cửa quan trở về Bắc thuộc quản hạt phủ Thừa Thiên. Ngoài cửa quan trở về Nam thuộc quản hạt tỉnh Quảng Nam và ban hành các chính sách khuyến khích dân cư đến sinh sống từ chân núi đến đỉnh đèo, đồng thời dựng đền thờ thần núi Hải Vân.

Trước khi người Pháp lập nền bảo hộ (1876) thì Hải Vân Quan có 50 lính canh phòng. Năm 1885, sau khi ký Hòa ước Giáp thân (1884), số lính chỉ còn khoảng 5 người. 

Sang thế kỷ XX, có thể từ năm 1918, Hải Vân Quan bị bỏ hoang không ai canh gác. Cuối năm 1946, khi Pháp trở lại xâm lược nước ta đã cải tạo Hải Vân Quan thành một cứ điểm với nhiều công sự vững chắc án ngữ trên đỉnh đèo hiểm trở do hai trung đội lính Âu - Phi chiếm giữ. Sau năm 1954, hệ thống nhà ở, đồn bốt, công sự... được quân đội Mỹ và chính quyền Sài Gòn tiếp tục sử dụng. 

Có thể nói, thời Pháp và Mỹ chiếm đóng, công trình Hải Vân Quan đã bị biến đổi khá nhiều so với thời Nguyễn. Cụ thể, các ụ súng thần công, Trú sở và Vũ khố đều bị phá dỡ, nhiều đoạn tường thành bị san ủi, cửa ra vào “Thiên hạ đệ nhất hùng quan” bị xây bít lại bằng gạch hiện đại và bị đất cát bồi lấp dày gần 2m… Xung quanh Hải Vân quan, các đơn vị quân đội Pháp, Mỹ đã xây thêm 5 lô cốt tại các vị trí xung yếu.

Hải Vân Quan "lột xác' sau cuộc đại trùng tu

Năm 2017, di tích Hải Vân quan được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng di tích quốc gia. Đến năm 2021, dự án tôn tạo, trùng tu di tích này được hai địa phương Thừa Thiên Huế và Đà Nẵng cùng phối hợp triển khai thực hiện với diện tích khoảng 6.500m2 và tổng mức đầu tư là hơn 42 tỉ đồng.

Sau cuộc trùng tu kéo dài 3 năm, Hải Vân Quan "lột xác"  trở thành điểm đến lịch sử và du lịch hấp dẫn. Các hạng mục như Trú sở, Vũ khố, Cửa ải, chòi canh và tường thành đã được phục dựng gần như nguyên bản. Điều này giúp di tích mang lại vẻ oai hùng như thời hoàng kim của nhà Nguyễn. 

hai-van-quan-o-dau-va-hai-van-quan-do-ai-xay-dung-6-1127
Hải Vân Quan sau trùng tu

Hải Vân Quan là công trình lịch sử gần 200 năm tuổi, với cảnh quan hùng vĩ và độ cao gần 500m. Việc trùng tu không chỉ bảo tồn di sản mà còn thúc đẩy kinh tế – xã hội địa phương, biến nơi đây thành điểm đến không thể bỏ lỡ khi khám phá di sản Việt Nam.

Nhắc về Hải Vân Quan, anh Nguyễn Đăng Luân - du khách vừa có chuyến tham quan "Thiên hạ đệ nhất hùng quan" chia sẻ: "Ngày nay, khi đã có hầm Hải Vân, việc đi lại Huế - Đà Nẵng dễ dàng hơn nhiều. Nhưng tôi tin, chính cái vẻ trầm mặc, uy nghiêm của Hải Vân Quan, cùng với những câu chuyện lịch sử nhuốm màu thời gian, mới là điều khiến nó trở nên đặc biệt. Nó nhắc nhở chúng ta về tầm vóc của cha ông, về ý chí kiên cường giữ nước, và về giá trị của mỗi tấc đất ta đang đứng. Hải Vân Quan không chỉ là một di tích, mà là bằng chứng sống động của lịch sử, là nơi để ta chiêm nghiệm về sự vĩ đại của quá khứ". 

Gợi ý lịch trình 1 ngày khám phá Hải Vân Quan

Dưới đây là gợi ý lịch trình 1 ngày khám phá Hải Vân Quan và các điểm du lịch gần đó, lý tưởng cho những ai xuất phát từ Đà Nẵng hoặc Huế, thích kết hợp phượt - khám phá - check-in sống ảo:

Điểm xuất phát từ TP Đà Nẵng.

6:00 – 7:00 | Khởi hành từ Đà Nẵng – Hướng lên đèo Hải Vân

Ăn sáng tại trung tâm thành phố (gợi ý: bún chả cá, bánh mì Bà Lan, mì Quảng).

Đổ xăng đầy bình, kiểm tra phanh – lốp xe (nếu đi xe máy).

Theo Quốc lộ 1A rẽ vào đường đèo Hải Vân cũ, ngắm bình minh trên đường đèo.

8:00 – 9:30 | Check-in Hải Vân Quan – “Thiên hạ đệ nhất hùng quan”

Tham quan cổng thành cổ, tường thành, trạm gác quân sự cũ thời Pháp.

Ngắm toàn cảnh vịnh Lăng Cô, núi non và biển trời hùng vĩ.

Săn mây nếu đi sớm – điểm check-in lý tưởng của dân phượt.

Gợi ý ảnh chụp: đứng giữa cổng Hải Vân Quan cổ, góc nhìn xuống vịnh, ảnh panorama.

10:00 – 11:30 | Xuống vịnh Lăng Cô (Thừa Thiên Huế)

Tiếp tục xuống chân đèo phía Bắc, đến vịnh Lăng Cô – 1 trong những vịnh biển đẹp nhất thế giới.

Dạo bãi biển, có thể tắm biển nếu trời nắng.

Check-in đầm Lập An kế bên – nước trong như gương, có con đường mòn giữa đầm lúc nước rút.

hai-van-quan-o-dau-va-hai-van-quan-do-ai-xay-dung-4-1131

11:30 – 13:00 | Ăn trưa hải sản Lăng Cô

Gợi ý quán: Quán Bé Thân, quán Cảnh Dương, quán Cơm Gà Hải Sản Lăng Cô.

Món nên thử: hàu nướng mỡ hành, sò huyết, cá nướng muối ớt, mực hấp gừng.

13:30 – 15:00 | Ghé suối Lương (nếu đi đường về Đà Nẵng)

Suối Lương nằm ngay chân đèo phía Đà Nẵng, có khung cảnh núi rừng – suối mát tự nhiên.

Có thể nghỉ ngơi, chụp ảnh với nhà rông, cầu treo, hoặc tắm suối thư giãn.

15:30 – 17:00 | Check-in làng chài Nam Ô

Về lại Đà Nẵng, rẽ vào làng chài Nam Ô.

Check-in bãi đá rêu xanh, cầu cảng cổ, ngắm cảnh hoàng hôn lãng mạn.

Thưởng thức món gỏi cá Nam Ô trứ danh nếu muốn ăn nhẹ.

17:30 – 18:00 | Kết thúc hành trình

Trở về trung tâm thành phố Đà Nẵng, kết thúc chuyến đi.

Xem thêm: Vì sao Trà Cổ được nhận xét là bãi biển đẹp nhất Quảng Ninh?

Đang tải bình luận...

Tin liên quan

Dưới đây là 10 bãi biển miền Trung xinh đẹp lý tưởng cho mùa hè 2025 – nơi du khách có thể tận hưởng làn nước trong xanh, cát trắng mịn và không gian yên bình.

10 bãi biển miền Trung xinh đẹp dành cho mùa hè 2025
0 Bình luận

Bãi Sơn Đừng là điểm đến chưa được thác du lịch vì thế vẫn giữ nguyên được vẻ hoang sơ. Đây là nơi cuốn hút du khách muốn rời xa phố thị tìm về bình yên của biển cả.

Bãi Sơn Đừng - Nơi biển thì thầm và thời gian nhẹ trôi
0 Bình luận

Đường DT702 dài ~57km này dựa lưng vào Vườn Quốc gia Núi Chúa, hướng mặt ra biển Dông, đi qua rất niều địa danh nổi tiếng. 

Đường DT702 - Một trong những cung đường ven biển đẹp nhất Việt Nam
0 Bình luận

Không có cát trắng dài như bao bãi biển khác nhưng bãi Sạn lại là một nét chấm phá đầy thú vị giữa lòng vịnh Nha Trang. Bãi Sạn mang vẻ đẹp kỳ lạ và hoang sơ bởi bờ biển phủ kín sỏi đá nhẵn bóng – nơi mà mỗi bước chân là một trải nghiệm mới lạ.

Mục sở thị “bãi biển không cát” đầy lạ lẫm giữa lòng vịnh Nha Trang
0 Bình luận


Bài mới

Băng giá dày nhất từ đầu mùa đông phủ trắng đỉnh Fansipan sáng Noel

Sáng 25/12, băng giá dày nhất từ đầu mùa đông phủ trắng đỉnh Fansipan khi nhiệt độ chỉ 1–3°C, tạo nên khung cảnh hiếm gặp đúng ngày Giáng sinh và thu hút đông du khách lên “nóc nhà Đông Dương” chiêm ngưỡng.

Quynh Anh
Quynh Anh 5 ngày trước
Không phải AI, đây là ảnh đàn vịt 3000 con trắng như bông tuyết tại Tây Ninh

Từ trên cao, đàn vịt hàng nghìn con trắng xóa như bông tuyết quây quanh ông Hải tìm thức ăn khiến nhiều người ngỡ là ảnh AI. Thực tế, đây là khoảnh khắc hoàn toàn có thật.

Mai Anh Nguyễn
Mai Anh Nguyễn 7 ngày trước
Đan viện Châu Sơn – “trời Âu” 86 năm tuổi ẩn mình giữa núi rừng Ninh Bình

Đan viện Thánh Mẫu Châu Sơn ở Ninh Bình gây ấn tượng với kiến trúc Gothic cổ kính, không gian chiêm niệm yên bình, được ví như “trời Âu thu nhỏ” giữa núi rừng.

Khám phá bên trong bảo tháp cao nhất châu Á – điểm đến tâm linh tại Ninh Bình

Sở hữu chiều cao 100 m và kỷ lục bảo tháp cao nhất châu Á, Tháp Báo Thiên trở thành điểm đến đặc biệt khi là nơi an vị xá lợi Đức Phật Thích Ca, được cung thỉnh từ Ấn Độ, Thái Lan và Myanmar.

Giải mã trào lưu rủ người lạ leo núi ở Trung Quốc

Giới trẻ Trung Quốc đang hình thành xu hướng kết nối với những người hoàn toàn xa lạ qua mạng xã hội, sau đó hẹn gặp ngoài đời để cùng nhau leo núi và chinh phục các cung đường thiên nhiên.

Có một Đà Lạt rất bình yên dưới ống kính nhiếp ảnh gia Huy Tưởng

Cuối thu đầu đông, Đà Lạt khoác lên mình vẻ đẹp khác lạ, khi bình minh và hoàng hôn nhuộm sắc vàng trên những con đường uốn lượn, mặt hồ lặng yên. Dưới ống kính của nhiếp ảnh gia Huy Tưởng, từng góc nhỏ nơi đây đều toát lên vẻ thanh bình, nhẹ nhàng.

Mũi Né – ngôi sao mới của du lịch quốc tế 2026

Cách TP.HCM chưa đầy 200 km, Mũi Né ghi dấu với cảnh quan đặc sắc, bãi biển quyến rũ và chuỗi hoạt động thể thao sôi động. Điểm đến này được kỳ vọng sẽ trở thành tâm điểm bứt phá của du lịch trong năm 2026.

Khám phá những bản làng lưu giữ hồn cốt văn hóa người Mông, Dao, Tày, Lô ở Hà Giang

Hà Giang (cũ) không chỉ sở hữu những cung đường đèo uốn lượn mà còn có những bản làng lưu giữ hồn cốt văn hóa của đồng bào dân tộc Mông, Dao, Tày, Lô Lô. 

Mục sở thị 2 homestay được công nhận 'kỷ lục Việt Nam' ở Hà Giang

Hà Giang (cũ) vừa có hai homestay đạt kỷ lục Việt Nam nhờ không gian lưu trú được lấy cảm hứng từ trống đồng Lô Lô và “quẩy tấu” của người Mông.

Vườn cam 'tuyệt đối điện ảnh' giữa lòng Mộc Châu

Cuối thu, cao nguyên Mộc Châu bước vào mùa cam chín vường ươm, hút khách. Những vườn cam ở các phường Vân Sơn, Thảo Nguyên và Mộc Sơn trở thành điểm đến lý tưởng, nổi bật như một bức tranh thiên nhiên sống động.

Ngược thời gian về quá khứ ngắm TP Hồ Chí Minh năm 1980

Nhiếp ảnh gia Hà Lan Ab Stokvis ghi lại khoảnh khắc bình dị của TP Hồ Chí Minh thập niên 1980. Lúc này, các công trình kiến trúc mới được xây dựng. 

Mục sở thị hòn đảo chỉ có 13 hộ dân ở Quảng Ninh

Đảo Trần (thuộc Đặc khu Cô Tô, Quảng Ninh) được ví như hòn đảo tiền tiêu của Tổ Quốc. Nơi đây sở hữu vẻ đẹp hoang sơ hiếm có khó tìm.

Hiện tượng hiếm gặp ở Tà Xùa: Băng giá xuất hiện giữa tháng 11

Sáng 19/11, đỉnh Phu Sa Phìn (Tà Xùa, Sơn La) bất ngờ phủ băng, nhiệt độ giảm xuống 0°C. Đây là hiện tượng hiếm gặp vào tháng 11 khiến ai cũng bất ngờ.

Lạc giữa sắc vàng mùa thu ở Rừng Đen nổi tiếng của Đức

Nhiếp ảnh gia người Việt Toni Phạm đã ghi lại các khoảnh khắc mùa thu đẹp như cổ tích tại thành phố Cologne khu vực Black Forest (Rừng Đen) nổi tiếng tại Đức.

Gợi ý 3 'tọa độ' lý tưởng cho du khách mê 'săn' ánh sáng ở Đà Lạt

Đà Lạt đã vào mùa "mờ sương", đây cũng là thời điểm lý tưởng để du khách "săn" ánh sáng huyền ảo ở thành phố xinh đẹp này. 

Cận cảnh toa 'mui trần' trên tàu du lịch 2 tầng Hà Nội

Tàu du lịch 2 tầng "Hà Nội 5 cửa ô" là toa check-in lấy cảm hứng từ cầu Long Biên. Đây là không gian mở, được thiết kế 2 tầng với nhiều góc chụp ảnh.

Đề xuất