Mục sở thị đường hầm bí mật dài 30m trong căn nhà của chiến sĩ biệt động Dương Văn Ten

Cha con cùng đào hầm bí mật

Ở xã Thái Mỹ (huyện Củ Chi, TP Hồ Chí Minh) có một căn nhà rất đặc biệt với hệ thống đường hầm nối từ trong nhà ra đến ngoài sân. Đường hâm này từng là trạm trung chuyển thư từ, cất giấu vũ khí, che chở cho cán bộ hoạt động cách mạng.

Chủ nhân của căn nhà này là chiến sĩ biệt động Dương Văn Ten (liệt sĩ). Năm xưa, người chiến sĩ biệt động kiên cường này đã dùng chính nhà của mình làm nơi hoạt động cách mạng bị mật. Chiến sĩ Dương Văn Ten có 10 người con, trong đó, bà Dương Thị Tám (70 tuổi) là con thứ 8. Ông Ten có 2 người con tham gia cách mạng và đã hi sinh trong thời kỳ đó. Những người con còn lại đều thoát ly, tham gia cách mạng và phụ giúp cha mẹ nuôi giấu cán bộ cách mạng tại nhà. 

Căn nhà được xây dựng vào năm 1950. Đến năm 1955, ông Ten cùng các con bắt đầu đào hầm bí mật. Bà Cám (năm đó mới 16 tuổi) là nhân lực chính phụ giúp đào hầm bí mật. Sau 10 năm kiên trì, că hầm dùng để cất giấu vũ khí cũng được hoàn thành.

"Tôi không là người đào chính nhưng là cũng phụ chuyển và đổ đất đi cất giấu. Vào ban đêm, cả nhà mới bắt đầu đào hầm. Nơi đổ đất đào được thường là mương, ao hay các hố bom gần nhà. Đổ như vậy địch mới không biết", bà Cám kể lại.

Ngoài hỗ trợ đào hầm, bà Cám còn làm nhiệm vụ cảnh giới. Nếu người lạ đến nhà, bà sẽ báo để những người đang đào hầm dừng công việc, ẩn nấp thật kỹ. 

Hầm bí mật - nơi cất giấu vũ khí, che chở cán bộ cách mạng

Theo bà Cám, căn hầm được đào trong nhà, kéo dài ra khoảng sân phía trước, dài khoảng 30m, nằm chệch về phía bên phải của căn nhà. Bên ngoài, có 3 miệng hầm, nằm cách nhau vài mét, là nơi dùng làm lối thoát cho các bộ biệt động nếu chẳn may bị địch phát hiện.

Căn hầm bí mật này có chiều sâu sách mặt đất khoảng 3m, diện tích trần so với nền khoảng 1m, để để một người đi lại và xoay chuyển. Phần vách hầm được tạo nên từ đất sét pha đá ong có độ bền rất cao, ít sụt lún, chịu được sức công phá của một số loại bom đạn hạng nhẹ. 

Ở phía cuối đường hầm có không gian bí mật, rộng khoảng 3m2. Đây là nơi chứa vũ khí và cất giấu cán bộ. Khoảng năm 1967 - 1968, thiếu tướng Trần Hải Phụng - Tư lệnh Bộ Chỉ huy Quân khu Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định đã từng ở để chỉ huy cuộc tổng tiến công nổi dậy Tết Mậu Thân.

Để nguy trang cho đường hầm bí mật, ông Ten đã dùng nhiều cách khác nhau như trồng câu trong chậu rồi đè lên, đắp đất như ụ mối. Bên trong nhà, ông làm một lớp nấp bằng gạch tàu để che dấu.

"Nhiều lần tôi chứng kiến cảnh địch vào nhà kiểm tra nhưng vẫn không phát hiện được gì. Nền gạch tàu trên nấp hầm rất tự nhiên, nên địch vào rồi là không thấy gì và đi ra thôi", bà Cám chia sẻ.

Thời đó, bà Cám cũng nhiều lần chứng kiến cảnh quê hương bị dội bom ác liệt. May mắn thay, căn nhà và hầm bí mật vẫn trụ vững theo thời gian. Những trái bom lép, không nổ hay vỏ đạn pháo rơi gần nhà đều được gia đình bà giữ lại như vật chứng của lịch sử.

(Theo Thanh Niên)

Xem thêm: Đi một ngày địa đạo, thấm "một đời" lịch sử